Ekim ayı ifade özgürlüğü gündemi
Gazeteci Hakan Tosun’un katledilmesi, Ekim ayının en sarsıcı gelişmesi oldu. 10 Ekim’de İstanbul’da saldırıya uğrayan Tosun’un, günlerdir yoğun bakımda süren tedavisinin ardından 13 Ekim’de yaşamını yitirdiği açıklandı. Tosun için yüzlerce kişi Nurtepe Metro’dan cemevine yürüyerek cenaze törenine katıldı. Tosun’un ölümünün ardından cinayeti araştıran Halk TV muhabiri Umut Taştan da tehdit edildi.
Aynı hafta içinde Sözcü Gazetesi Elazığ Temsilcisi Evren Demirdaş belediye çıkışında üç kişinin saldırısına uğradı. Gazeteci Rabia Önver, DAİŞ ve Hizbullah haberleri sonrası aldığı ölüm tehditleri nedeniyle İnsan Hakları Derneği’ne başvurdu. Gazeteciler Şule Aydın, Murat Ağırel ve Timur Soykan motosikletli kişilerce tehdit edildi.
Ekim ayı boyunca en az sekiz gazeteci hakkında gözaltı, saldırı, tehdit, dava veya soruşturma haberi gündeme geldi.
TELE 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ, “casusluk” suçlamasıyla tutuklandı, ardından kanala kayyum atandı. TELE 1 çalışanları ay sonunda topluca istifa etti. Aynı dönemde RTÜK, TELE1, Halk TV ve SZC TV’ye yüzde 3’er para cezası kesti.
İhlas Haber Ajansı muhabiri Sebahattin Yum “Valiye şemsiye var, gazilere yok” haberi nedeniyle gözaltına alındı; Ajansa Welat muhabiri Roni Rubar İmen ise ihbar gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra serbest bırakıldı. Gazete Patika muhabiri Hıdır Yıldız, Cumhuriyet kutlamalarını takip ederken polis tarafından gözaltına alındı, telefonuna el konuldu.
Gazeteci Fatih Altaylı 104 gündür tutuklu bulunduğu davada hâkim karşısına çıktı; mahkeme, tutukluluğunun devamına karar verdi. Mezopotamya Ajansı muhabiri Mehmet Aslan hakkında “örgüt üyeliği” iddiasıyla yeni bir soruşturma açıldı; aynı ajans muhabiri Abdurrahman Gök hakkında da gizli tanık beyanına dayanarak dava açıldı.
Ayrıca Gazeteci Aslıhan Gençay hakkında “Falyalı kasetleri” haberleri nedeniyle hem dava hem soruşturma başlatıldı. Gazeteci Mehmet Murat Yıldırım, sosyal medya paylaşımları nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla soruşturma geçirdi.
Ercüment Akdeniz 8 ay sonra tahliye edilirken, AİHM depremzede gazeteci Burcu Özkaya Günaydın hakkında verilen propaganda cezasında hak ihlali kararı verdi. Anayasa Mahkemesi, tutuklu gazeteci Nedim Türfent ve Neşe İdil kararlarında da ihlal tespit etti.
Basın alanında ise Anayasa Mahkemesi, Basın İlan Kurumu’nun ilan kesme yetkisini iptal etti. Aynı günlerde 11. Yargı Paketi’nde yer alan LGBTİ+’lara yönelik hapis cezaları ve öğrenci protestolarına yönelik polis şiddeti de ifade özgürlüğü endişelerini artırdı.
Ekim ayında Türkiye genelinde ifade özgürlüğü davaları kapsamında en az 25 duruşma izlendi. Bu davalarda 41 gazeteci hâkim karşısına çıktı. Ay boyunca üç dosyada karar açıklandı; biri beraat, ikisi ise mahkûmiyetle sonuçlandı.
İfade özgürlüğü davalarında neler oldu?
- Ramazan Şimşek davası
Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada, Pîne Kafe işletmecisi Ramazan Şimşek “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandı. Mahkeme, savcının esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için davayı 13 Kasım 2025’e erteledi. Duruşma açık yapıldı, gözlemcilere herhangi bir kısıtlama uygulanmadı. (Kürtçe hizmet vereceğini duyuran kafe sahibinin davası görülmüştü) - Nazım Daştan ve Cihan Bilgin anması davası
İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yedi gazeteci ve iki siyasetçinin yargılandığı davada, sanıkların mütalaaya karşı savunma yapması için duruşma 4 Kasım 2025’e ertelendi. Gazetecilerin yurt dışı çıkış yasaklarının kaldırıldığı belirtildi. (Nazım Daştan Cihan Bilgin anması davasında gazetecilerin yurt dışına çıkış yasakları kaldırıldı) - Nurcan Yalçın davası
Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada gazeteci Nurcan Yalçın’ın davası, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nda açık olan bir soruşturmanın akıbetinin sorulmasına karar verilerek 3 Mart 2026’ya ertelendi. (Gazeteci Nurcan Yalçın’ın yargılandığı dava ertelendi) - Yıldız Tar HDK davası
Ankara 17. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada, sanıkların “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı duruşma bir saatlik gecikmeyle başladı. Yıldız Tar’ın savunması sırasında mahkeme başkanının sözünü kesmesi dikkat çekti. Dava 23 Şubat 2026’ya ertelendi. (Gazeteci Yıldız Tar’ın HDK davasında yurt dışı yasağı devam edecek) - Mehmet Şah Oruç davası
Bitlis 2. Ağır Ceza Mahkemesi, gazeteci Oruç’un görüştüğü gazeteciler hakkında soruşturma olup olmadığının araştırılmasına karar verdi. Duruşma 20 Ocak 2026’ya ertelendi. (Mahkeme, Mehmet Şah Oruç'un görüştüğü gazetecileri araştıracak) - Ahmet Kanbal davası
Adıyaman 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada, gazeteci Ahmet Kanbal’ın “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçlamasıyla yargılandığı dava 16 Ocak 2026’ya ertelendi. - Berivan Kutlu deprem paylaşımı
Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, sanığın paylaştığı iddia edilen videonun çözümünün Emniyet tarafından yapılmasına karar verdi. Duruşma 29 Ocak 2026’ya ertelendi. (Gazeteci Berivan Kutlu'nun deprem paylaşımı nedeniyle yargılandığı dava görülmüştü) - Asuman Aranca davası
İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, gazeteci Asuman Aranca’ya “gizliliğin ihlali” suçlamasından 10 ay hapis cezası verdi. (Sinan Ateş davasının bilirkişi raporunu haberleştiren Asuman Aranca’ya hapis cezası verildi) - Öznur Değer davası (Mardin)
JINNEWS Haber Müdürü Öznur Değer, “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı davada 3 yıl 4 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. (JINNEWS Haber Müdürü Öznur Değer’e 3 yıl 4 ay 15 gün hapis cezası verildi) - İsminaz Temel ve Havva Cuştan davası
İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada gizli tanık SEGBİS üzerinden dinlendi. Duruşma 11 Mart 2026’ya ertelendi. (İsminaz Temel ve Havva Cuştan’ın yargılandığı davada gizli tanık dinlendi) - BirGün yöneticileri davası
İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi, İbrahim Aydın’a 11 ay 20 gün hapis, Uğur Koç ve Yaşar Gökdemir’e ise 34 bin 400 TL para cezası verdi. (BirGün yöneticilerine haber nedeniyle hapis ve para cezası verildi) - Gazeteci Perihan Kaya davası
Tatvan 1. Asliye Ceza Mahkemesi, gazeteci Perihan Kaya hakkında çıkarılan yakalama emrinin infazının beklenmesine karar verdi. (Gazeteci Perihan Kaya hakkında açılan davada yakalama emrinin infazı bekleniyor) - Rûdaw TV davası
Diyarbakır 19. Asliye Ceza Mahkemesi, gazetecilere saldıran Mesut Kızmaz’a “tehdit” ve “hakaret” suçlarından toplam 7 ay 15 gün hapis cezası verdi. (Rûdaw TV ekibine saldıran kişiye iki suçtan hapis cezası verildi) - Ercüment Akdeniz davası
İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada gazeteci Ercüment Akdeniz ikinci duruşmada tahliye edildi. (Gazeteci Ercüment Akdeniz 243 günün ardından tahliye edildi) - Ramazan Yurttapan ve Haydar Ergül davası
İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılanan iki gazeteci hakkındaki yakalama emrinin devamına karar verdi. - Gazeteciler Aziz Oruç ve Ersin Çaksu davası
İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada, gazeteci Ersin Çaksu hakkındaki yakalama emrinin devamına karar verildi. - Yedi sanıklı Saraçhane mitingi davası
İstanbul 19. Asliye Ceza Mahkemesi, sanıkların mütalaaya karşı yazılı savunma yapmaları için davayı 23 Ocak 2026’ya erteledi. (Saraçhane mitingindeki sloganlar nedeniyle 7 kişiye ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ten ceza istendi) - Saraçhane protestosu davası (8 gazeteci, 4 avukat)
İstanbul 62. Asliye Ceza Mahkemesi, sanıkların “derhal beraat” talebini reddetti. Duruşma 27 Kasım 2025’e ertelendi. (Gazetecilerin derhal beraat talebine ret) - Öznur Değer davası (Midyat)
Midyat 1. Asliye Ceza Mahkemesi, gazeteci Öznur Değer’in “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davayı, ifadesinin alınması için talimat beklenmesine karar vererek 10 Şubat 2026’ya erteledi. (Gazeteci Öznur Değer hakkında açılan soruşturma nedeniyle duruşmaya katılmadı) - ODTÜ öğrencileri davası
Ankara 42. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 25 öğrenci hakkında açılan dava, bilirkişi raporu beklenerek 25 Şubat 2026’ya ertelendi. (Saraçhane eylemlerinde yargılanan öğrenciler: “Gözaltında işkence gördük, kız arkadaşlarımız taciz edildi”) - Saraçhane eylemleri davası (49 sanık)
İstanbul 70. Asliye Ceza Mahkemesi, 49 kişinin yargılandığı davayı 10 Nisan 2026’ya erteledi.
TELE 1’e kayyum, AYM kararları
Bu dönemde ayrıca TELE1’e kayyum atanması üzerine basın meslek örgütleri dayanışma ziyareti gerçekleştirdi. (TELE1’e kayyum atandı: Basın meslek örgütleri destek ziyareti gerçekleştirdi)
Anayasa Mahkemesi, MLSA’nın başvurusu üzerine gazeteci Neşe İdil için hak ihlali kararı verdi. (MLSA’nın başvurusu üzerine AYM’den gazeteci Neşe İdil için hak ihlali kararı)
