Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Freedom House ile birlikte organize ettiği gezi kapsamında 22-26 Mart tarihlerinde Strazburg’ta hak savunuculuğu kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla önde gelen Avrupa kurumlarını ve sivil toplum örgütlerini ziyaret etti.
Üç gün boyunca farklı kurumların temsilcileriyle görüşüldüğü geziye MLSA Eş Direktörü Av. Veysel Ok, Freedom House Avrupa ve Avrasya Programları Direktörü Marc Behrendt, Şanlıurfa Barosu Başkanı Av. Mehmet Velat İzol, Batman Barosu Başkanı Av. Erkan Şenses, Bingöl Barosu Başkan Yardımcısı Av. Nuran Aydın, Diyarbakır Barosu Kadın ve LGBTİ+ Hakları Komisyonu üyesi Av. İrem Yıldız, Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) İzmir Şubesi Kurucu Üyesi Av. Fatma Demirer katıldı. MLSA Hukuk Biriminden Av. Merve Kurhan ve MLSA Proje ve İletişim Koordinatörü Mümtaz Murat Kök de heyete eşlik etti.
Ziyaretler, 23 Mart’ta Strazburg Barosu avukatı ve Strazburg Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Dr. Ümit Kılınç’ın katıldığı bir çalışma yemeği ile başladı. Av. Kılınç’ın Strazburg’da avukatlık tecrübelerini katılımcılara aktardığı yemekte Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) son dönemlerdeki performansı tartışıldı.
Çalışma yemeğinin ardından AİHM Kararları İcra Dairesi ziyaret edildi. Daire Başkanı Clare Ovey, Türkiye Bölüm Başkanı Işık Batmaz ve Hukuk Memuru Çoşku Gönen’in katıldığı toplantıda AİHM’in Osman Kavala kararı gibi Türkiye’nin uzun süredir uygulamamakta direttiği ya da uygulanmasında sorunlar yaşanan AİHM kararları tartışıldı. İcra aşamasındaki kararlarda hükümetlerin genel olarak tutumlarını özetleyen Batmaz, sivil topluma ve avukatlara Kural 9 bildirimleri ile bu kararların icrası bağlamında önemli görev düştüğünü vurguladı.
Ziyaretlerin ikinci günü olan 24 Mart ise Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Hukukun Üstünlüğü Genel Müdürlüğü ziyareti ile başladı. Genel Müdürlükte toplantıda katılımcılar, Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Hukukun Üstünlüğü Genel Direktörü Christos Giakoumopoulos ve Konsey Genel Sekreterliği Sözcüsü ve İletişim Direktörü Daniel Höltgen ile bir araya geldi.
Samimi bir havada geçen toplantıda katılımcılar, Avrupa Konseyinin özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin devam ettiği mevcut gerçeklikte Türkiye ile ilişkisini, Giakoumopoulos ve Höltgen ile tartışma imkanı buldu. Konsey’in Türkiye ile devam eden diyaloğu ve Türkiye’deki projeleri hakkında da bilgi alan katılımcılar, Türkiye’de hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı ile ilgili endişelerini paylaşma fırsatı buldu.
Heyet, öğleden sonra ise Strazburg Barosunu ziyaret etti. Av. Ümit Kılınç’ın da heyete eşlik ettiği toplantıda katılımcılar, Baro Eş Başkanları Bruno Huck ve Tiffany Conein, Avrupa Hukukçular Birliği İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Grégory Thuan Dit Dieudonne ile bir araya geldi. Türkiye’de avukatlar üzerinde artan baskının Strazburg Barosu temsilcileri ile paylaşıldığı toplantıda barolar arasında işbirliği imkanları da tartışıldı.
Ziyaretin üçüncü günü ise European Implementation Network (EIN) tarafından verilen AİHM kararlarının uygulanması için etkili savunuculuk eğitimi ile başladı. EIN Direktörü George Stafford, Hukuk ve Savunuculuk Müdürü Ioana Iliescu ve Program ve Finans Müdürü Agnes Ciccarone, AİHM kararlarının uygulanmasında önemli yere sahip Kural 9 bildirimleri hakkında katılımcılarla son derece değerli tavsiyeler ve etkili bildirimler için ipuçları paylaştı. Eğitim, EIN ile çalışma yemeği ile sonlandırıldı. Yemekte, Türkiye’de faaliyet gösteren STK ve avukatların icra aşamasındaki AİHM kararlarına nasıl daha fazla katkı sağlayabilecekleri tartışıldı.
Ziyaretin son durağı ise AİHM Yazı İşleri Müdürlüğü idi. Yazı İşleri Müdürlüğünün Türkiyeli temsilcileri ile bir araya gelen katılımcılar, Mahkemenin önüne getirdikleri dosyalarda yaşadıkları sorunları temsilciler ile görüştü. Temsilcilere Türkiye’de son dönemde gözlemledikleri durumu aktaran katılımcılar, yerel mahkemelerin Anayasa Mahkemesi ve hatta AİHM kararlarını dahi dikkate almadıklarını temsilciler ile paylaştı.
