Burcu Özkaya Günaydın
Türkiye’de üniversite okurken haklarında dava açılan ve yargısal tacizden kaçmak adına yurt dışına yerleşen çok sayıda Kürt öğrenci var.
Kurdinalco adlı derginin kurucuları da Fransa’da yaşayan bir grup Kürt öğrenci. Derginin amacı hem Kürtçe’ye akademik katkı sunmak hem de Fransa’ya yerleşmek zorunda kalan Kürt öğrencileri bir araya getirmek. Kürtçe ve Fransızca olarak iki dilli yayın yapan akademik dergi
Kurdinalco, bu amaçla ortaya çıktı.
Öğrencilerin
Kurdinalco’yu çıkarmadaki en büyük amaç; üniversitelerde aldıkları bilimsel ve akademik eğitimi anadilleri olan Kürtçe’ye çevirerek, halklarına sunmak. Tabii bunun yanı sıra Kürt kültürünü de Inalco ve ötesine tanıtmayı istiyorlar.
İnalco’da 150 dil öğretiliyor
Kurdinalco’nun kurucu üyelerinden Fırat Baran’la derginin kuruluşunu ve geleceğine dair planları konuştuk.
Fırat aslen Batman, Sasonlu fakat Muş’ta büyümüş. İstanbul Üniversitesinde Coğrafya okurken siyasi nedenlerden yurt dışına çıkmak zorunda kalmış. Yaklaşık yedi buçuk yıldır da Fransa’da yaşıyor. Burada ilk olarak Sorbonne Üniversitesi'nde İngiliz Dili ve Edebiyatı okumaya başlayan Fırat, daha sonra yaklaşık 150 dilin öğretildiği Inalco Üniversitesinde Kürt Dili ve Edebiyatı eğitimi görmeye başlamış.
Kurdinalco’yu 7 kişilik bir ekiple kurduklarını belirten Fırat Baran: “
Kurdinalco’nun ilk sayısını 2019 yılının Mayıs ayında çıkardık. Senede 2 defa çıkarmaya karar verdik. Bunun nedeni de şu; akademik, bilimsel düzeyde üretim yapmak zaman alıyor. Zahmetli bir süreç. Profesyonel yazarlardan ziyade Fransa’da yaşayan ve bir şeyler yapmak isteyen amatör gençlere yazdırmak istedik.”
Baran, derginin ikinci sayısının normalde Ocak 2020’de çıkması planlanırken ancak Temmuz 2020’de çıkarabildiklerini ekledi. Fransa’da grevler başladıktan sonra ekibin toplanamadığını, ardından da koronavirüs sürecinin baş gösterdiğini hatırlatan Baran, uzun bir süre dışarı çıkamadıkları için dergi grubuyla bir araya gelemediklerini ve dergiyi umduklarından biraz daha ileri bir tarihte çıkardıklarını anlatıyor. Fırat ve arkadaşları bir aksilik olmazsa derginin üçüncü sayısını 2021 başında çıkarmayı planlıyorlar.
‘İçerik yalnızca Kürt kültürü üzerine değil’
Dergi çıkarma fikrinin üniversitede aktiviteler yaparken geldiğini belirten Fırat, süreci şöyle anlatıyor: “Önce Inalco’da bir dernek kurduk. Dernekleştikten sonra da ‘biz neden dergi çıkarmıyoruz ki’ fikri oluştu bizde. Sonra devamı geldi. İlk dergi toplantısını 2018 yılında yaptık. İlk sayımızı da 2019 yılında çıkardık. Biz dergi içeriğini sadece Kürt kültürü üzerine kurgulamadık. Edebiyat, matematik, hukuk, bilişim, Kürtçe-Fransızca dil çalışmaları… İçeriği bilimsel tutmaya çalıştık. Hukuktan anlayan hukuk, matematikten anlayan matematik üzerine yazıyor. Cihan Kırmızıgül arkadaşımız Türkiye’de matematik okuyordu, dergiye de matematik üzerine yazıyor örneğin. Dergimiz Kürtçe ve Fransızca olmak üzere iki dilde yayın yapıyor.”
‘Paris’teki Kürt öğrencileri bir araya getirdik’
Derginin yazar kadrosunun tanınmış Kürt entelektüellerinden değil de amatör öğrencilerden oluştuğunun altını çizen Fırat Baran, “Okumayı yazmayı seven, bir alan seçip nitelikli makale yazabilecek gençler bir şeyler yapsın ve katkıda bulunsun istedik. Bu nedenle de hazırlık süreci zaman alıyor. İsteğimiz hem halkımıza anadilde hizmet vermek hem de Kürt öğrencileri dergi altında bir araya getirmek,” dedi.
‘Türkiye odaklı yaşamıyoruz’
Yurt dışına gitmek zorunda kalan gazeteciler, siyasetçiler ve öğrenciler farklı ülkede de yaşasalar, Türkiye içlerinde yaşamayı sürdürüyor. Fırat Baran ise kendilerinin Türkiye odaklı yaşamadığını düşünüyor ve ekliyor: “Aksine ben ve arkadaşlarım Fransa’ya uyum sağladık. Burada kendi yaşam döngümüz var. Yazıyoruz, okuyoruz, daha iyi ne tür çalışmalar yaparız üzerine tartışmalarımız oluyor. Inalco Üniversitesi kendi bütçesinden fon ayırdı ve dergimizi sitelerinde yayınladılar. Bizim bu çalışmada en büyük amacımız Avrupa’daki üniversitelerde aldığımız akademik ve bilimsel eğitimi anadilimizde halkımıza anlatmak.”
Mehmet Uzun çevirileri de yapıyorlar
Derginin yanı sıra kitap çeviri çalışmaları olduğunu da söyleyen Fırat Baran, Mehmet Uzun’un
Kürt Edebiyatına Giriş kitabını dergi grubu olarak Fransızca’ya çevirdiklerini söylüyor. Baran, kendisinin de Fransız diplomat Patrick Modiano’nun
Pour que tu ne te perdes pas dans le quartier (Mahallede Kaybolma) adlı romanını da
Ji bo ku li nav taxê wenda nebî adıyla Kürtçe’ye de çevirdiğini ekleyerek devam ediyor: “Tercümesi bitti, şu an basım aşamasındayız. Lis Yayınları ile anlaştım. Birkaç aya basılmasını bekliyorum. Biz bir köprü görevi görüyoruz. Bu çok güzel bir duygu. Sağlam bir bağ kuruyoruz.”
Baran, Fransa’da kendini özgür hissettiğini ve özgür bir ortamda Kürtçe’ye dair çalışmalar yapmaktan mutlu olduğunu belirterek, en büyük isteğinin şu an Fransa’da yaptıkları bu çalışmayı demokratik ortamda bir gün Türkiye’de de yapabilmek olduğunu söylüyor.
