Anayasa Mahkemesi, dün eski Cumhuriyet yöneticileri Akın Atalay, Murat Sabuncu, Ahmet Şık ve Bülent Utku’nun bireysel başvurularını reddetmesinin ardından bugün de tutuklu gazeteci-yazar Ahmet Altan ve Nazlı Ilıcak’ın haklarının ihlal edilmediğine karar verdi. Bu kararla birlikte Anayasa Mahkemesi, gazetecilerin “terör faaliyeti” gerekçesiyle tutuklanmasına onay vermiş oldu. Yüksek mahkeme, gazeteciler Kadri Gürsel, Murat Aksoy ve Ali Bulaç’ın haklarının ise ihlal edildiğine hükmetti.
Uzunca bir süre gazetecilerin bireysel başvurularını rafa kaldıran Anayasa Mahkemesi, 2 Mayıs tarihinde 9 gazetecinin bireysel başvurusunu gündeme aldı. Yaklaşık 2 yıl 5 ay sonra eski Cumhuriyet gazetesi İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay, Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, yazar Kadri Gürsel, muhabir Ahmet Şık ile Vakıf Üyesi Bülent Utku’nun bireysel başvuruları görüşüldü.
Toplantıda, “uygulanan gözaltı ve tutuklama tedbirlerinin hukuki olmaması, soruşturma dosyasına erişimin kısıtlanması nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının, gazetecilik faaliyeti ve ifade özgürlüğü kapsamındaki eylemlerin tutuklamaya konu edilmesi nedeniyle ifade ve basın özgürlüklerinin ihlal edildiği” iddiası ele alındı.
Mahkeme, yaklaşık 7 saat süren ve uzun tartışmaların yaşandığı toplantı sonucunda Murat Sabuncu, Akın Atalay, Ahmet Şık ve Bülent Utku’nun hak ihlali başvurularını reddetti. Alınan bilgiye göre kararda, bu tutuklamaların hukuka aykırı olmadığı ve gazetecilerin basın ve ifade hürriyetlerinin ihlal edilmediği belirtildi. Atalay, Sabuncu ve Utku’nun kararları 6 muhalif üyenin karşı oyuna karşılık 9 oyla alındı. Ahmet Şık’a 1’e karşı 14 oyla ret kararı verildi.
AİHM yolu açıldı
Bu kararla birlikte tutuklama yönünden 4 gazeteciyle ilgili iç hukuk yolları tükenmiş ve AİHM yolu açılmış oldu. AİHM’de Cumhuriyet çalışanlarının yaptığı bir başvuru bulunuyor.
Kadri Gürsel’e ihlal
Anayasa Mahkemesi, 12 Temmuz 2016 tarihli “Erdoğan babamız olmak istiyor” başlıklı köşe yazısı nedeniyle tutuklanan yazar Kadri Gürsel’in ise kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine karar verdi. 5 Kasım 2016’da “Örgüt adına faaliyette bulunma” suçundan tutuklanan Kadri Gürsel, 25 Eylül 2017’de tahliye edilmişti.
Murat Aksoy’a tazminat
Yüksek mahkeme, dünkü toplantıda televizyonda yaptığı konuşmalar ve twitter mesajları nedeniyle terör örgütüne yardım suçundan 2 yıl 1 ay hapis cezası verilen ve cezaevinde bu cezayı çekerek tahliye olan gazeteci Murat Aksoy’un da kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Aksoy’a ayrıca 40 bin TL manevi tazminat ödenmesi kararlaştırıldı.
Anayasa Mahkemesi, Ahmet Altan, Ali Bulaç ve Nazlı Ilıcak’ın başvurularını ise bugün görüştü. Mahkeme, Ilıcak ve Altan’ın başvurusunu oybirliğiyle reddetti. 10 Eylül 2016’da gözaltına alınan, 22 Eylül’de tutuklanan Ahmet Altan’ın bireysel başvurusu ise 8 Kasım 2016 tarihinde yapılmıştı. Altan, yargılandığı davada darbeye teşebbüs suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almıştı. Nazlı Ilıcak ise 30 Eylül 2016’da tutuklanmış ve darbeye teşebbüsten ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almıştı. İki gazetecinin dosyası da Yargıtay’da bekliyor.
Eski Zaman gazetesi yazar ve editörlerinin FETÖ üyeliğinden yargılandığı davada tutuklanan, yargılama sırasında tahliyesine karar verilen ve dava sonunda 8 yıl hapis cezasına çarptırılan Ali Bulaç'ın bireysel başvurusunda ise hak ihlali kararı verildi.
Cumhuriyet davasında ne olmuştu?
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 31 Ekim 2016'da Cumhuriyet gazetesine yönelik operasyon düzenledi. Operasyon kapsamında AYM gündeminde olan eski Cumhuriyet Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, yazar Kadri Gürsel, gazete yöneticisi Bülent Utku, aynı gün “terör örgütleri adına faaliyette bulunma” suçlamasıyla gözaltına alındı. İstanbul'da sulh ceza hakimliğine çıkarılan 3 gazeteci, aynı suçtan 5 Ekim 2016'da tutuklandı.
Eski Cumhuriyet gazetesi İcra Kurulu Başkanı ve Cumhuriyet Vakfı Başkan Vekili Akın Atalay hakkında 31 Ekim 2016’da Cumhuriyet gazetesine yönelik operasyon kapsamında yakalama kararı çıkarıldı. Haberi duyan ve Türkiye'ye dönme kararı alan Akın Atalay, 11 Kasım 2016’da geldiği İstanbul Atatürk Havalimanı'nda gözaltına alındı. Atalay, 12 Kasım 2016’da “Terör örgütleri adına faaliyette bulunma” suçlamasıyla tutuklandı. Tutuklama gerekçesi olarak Atalay'ın “kaçma şüphesi” gösterildi.
Eski Cumhuriyet muhabiri Ahmet Şık ise sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 29 Aralık 2016’da gözaltına alındı. İstanbul 8. Sulh Ceza Hakimliği, 30 Aralık 2016’da “FETÖ, DHKP/C ve PKK terör örgütlerinin propagandasını yaptığı” gerekçesiyle Şık'ın tutuklanmasına karar verdi.
Cumhuriyet gazetesinin avukatları, 26 Aralık 2016'de Cumhuriyet yazar ve yöneticisi 12 kişinin tutuklanması kararının hukuka aykırı olduğu, basın ve ifade hürriyetlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu.
18 Cumhuriyet yazar, yönetici ve muhabiri hakkındaki iddianame 3 Nisan 2017’de hazırlandı. İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi, yapılan yargılama sonucunda Akın Atalay’ı “terör örgütlerine üye olmamakla birlikte örgüte yardım” suçundan 7 yıl 13 ay 15 gün hapis cezasına çarptırdı.
Dönemin Cumhuriyet gazetesi İmtiyaz Sahibi ve Vakıf Başkanı Mehmet Orhan Erinç'i de aynı suçtan 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptıran mahkeme heyeti, eski Cumhuriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Murat Sabuncu, yazar Aydın Engin ve muhabir Ahmet Şık'a da 7 yıl 6'şar ay hapis cezası verdi.
Aynı suçtan Bülent Utku 4 yıl 6 ay, Kadri Gürsel 2 yıl 6 ay, Hikmet Çetinkaya 6 yıl 3 ay, Güray Tekin Öz, Hacı Musa Kart, Hakan Karasinir, Mustafa Kemal Güngör ile Önder Çelik 3 yıl 9'ar ay, Yusuf Emre İper 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası aldı.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi, 19 Şubat 2019'da Cumhuriyet davasındaki kararları onadı. Kararla, 5 yılın altındaki ceza cezalar kesinleşti. 5 yıl üzeri ceza verilenler ise Yargıtay'a itiraz etti. Cezaları kesinleşenlerden Hakan Kara, Mustafa Kemal Güngör, Güray Öz, Önder Çelik ile karikatürist Musa Kart ve muhasebe çalışanı Emre İper, 25 Nisan 2019'da cezaevine girdi.
