Deprem sonrası “Acıyaman” adıyla anılan Adıyaman’da yerel basın 6 Şubat depremlerinde yara aldı ve hala toparlanmadı. Adıyaman’da zor şartlarda çalışan basın kurumlarının ekipman başta olmak üzere birçok desteğe ihtiyacı var. Kurumlar, kendilerine destek verilmezse yerel demokrasi ve halkın haber alma özgürlüğünün tehlikeye gireceğine vurgu yaptı.
Ömer Karakuş
6 Şubat’ta Türkiye ve Suriye’de yaşanan depremler, Türkiye’nin bir kesimini derinden sarstı. Depremin üzerinden bir buçuk yıl geçmesine rağmen hala depremden etkilenen şehirler de burada faaliyet gösteren basın kurumları da hala toparlanmış değil. Depremin en başından beri kendi sorunlarını bir kenara bırakarak, yıkılan kentleri, bu kentlerde zor koşullarda yaşamaya çalışan insanları anlatan ‘gazeteciler anlatıyor’ haber dizimizde bu hafta Adıyamanlı gazeteciler konuştu.
Depremde en çok yıkımın yaşandığı yerlerden olan Adıyaman’da hala binlerce insan konteyner kentlerde yaşama tutunuyor. Ulaşım, barınma, sağlık, eğitime erişim yani ‘normalleşme’ tıpkı Hatay gibi Adıyaman’a da uğramadı. Çözülmeyen kent sorunları gazetecilerin hem depremzede olarak hem de habercilik olarak sorunu.
Cihazlarımız sıcaktan yandı, yine de yayının kesmedik
1994 yılında Adıyaman’da kurulan Tek FM ile Medya Tek Gazetesi depremden hemen sonra çadır stüdyosunda yayına başladı. Çok zor şartlarda yayın yapan radyo ve gazetenin bu süreçte tek amacı halkı bilgilendirmek oldu. Yaz ayında yayın yaparken kavurucu sıcaklardan dolayı cihazlarının yandığını belirten Tek FM ile Medya Tek Gazetesi İmtiyaz Sahibi Zeynal Selahattin Alptekin, “Buna rağmen yeni cihazlar alarak devam ettik, yayınlarımızı kesmedik. Depremden önceki birikimlerimizi bu zaman zarfında harcadık. Hem şehir merkezinde hem de şehir dışında bulunan iki ayrı vericimiz için elektrik faturası ödemekteyiz. 6 Şubat depremleriyle birlikte şehir merkezindeki esnafların büyük bölümü işyerlerini kaybetti bizlerde reklam aldığımız işyerlerinden reklam alamaz olduk. Biz gerçekten çok zor şartlarda habercilik yapıyoruz” diye konuştu.
Yerele devlet nezdinde destek lazım
Adıyamanlı gazeteci Zeynal Selahattin Alptekin’e göre, depremin üzerinden bir buçuk sene geçmesine rağmen Adıyaman’da çok bir değişim yaşanmadı. Yerel medyanın en büyük gelir kaynağı yerelden gelen reklam, esnaf dükkânı açamadığı için yerel basın da kalkınamıyor.
Deprem bölgesinde bulunan radyolar için elektrik faturalarında bir indirim olması gerektiğine söyleyen Alptekin, durumlarını şu sözlerle aktardı: “Bizler şu an ne reklam bulabiliyoruz ne de para kazanabiliyoruz. Ayrıca halen konteynır kentlerde yayın hayatımıza devam ediyoruz. Bir de haftalık olan gazetemiz var. Bu gazetemizi de ayakta tutmak için yoğun çaba sarf ediyoruz. Gazete baskı fiyatlarına gelen zamlar sonrası haftalık basmış olduğumuz gazetemize baskı yapamaz olduk. Anlayacağınız üzere gazete baskısı yapmak mümkün değil. Bu anlamda yerel basının devlet nezdinde desteklemesi, ulusal reklamların yerel basına da verilmesi gerekir.”
Geride kalan basın yok olmamak için direniyor
Adıyaman’da basın hem maddi hem de manevi yara aldı. Bazı gazeteciler hayatını kaybetti, bazı medya kuruluşlarının binaları yıkıldı, kalanlar ise sorunlara rağmen gazetecilik yapmakta ısrarlı olanlar. Onlardan biri de Perre Haber Ajansı. Adıyaman basınının ciddi bir krizin içinde olduğunun altını çizen Ajansın Haber Müdürü Abdurrahman Akçal, Adıyaman’da medya sektörüne devam eden gazete, radyo ve ajansların sınırlı imkanlarla yayın yaptığını vurguladı. Deprem sonrası şehirlerde çalışmaya devam eden gazetecilerin yazdığı, anlattığı haberler özde kendi sorunları. Şu an barınma sorununun olduğu kentte, basın çalışanlarının çoğu konteyner kentlerde kalıyor ve ekipmandan, internete kadar birçok eksiği var.
Devlet ve iş insanları destek vermeli
Şu an Adıyaman’da iki yerel televizyon, beş radyo, dört günlük gazete, bir haber ajansı ve sınırlı sayıda haftalık gazete yayın hayatına devam ediyor.
Bu medya organlarının çoğunun yayınlarını aksak şekilde sürdürdüğüne vurgu yapan Perre Haber Ajansı Müdürü Akçay: “Deprem sonrası süreçte yerel medya çalışanları işsiz kalmaya başladı. Bir diğer sorun ise yeterli dış destek sağlanamadı. Adıyaman’daki medya kuruluşları acil olarak kamera, mikrofon, bilgisayar gibi teknik ekipman desteğine ihtiyaç duyuyor. Bunların eksik ya da sorunlu olması haber üretimini neredeyse imkânsız hale getiriyor. Yerel basın, Adıyaman’daki halkın sesini duyurmak ve şehrin kamuoyuna bilgi akışını sağlamak için çok önemli bir rol oynuyor. Ancak mevcut koşullar devam ederse, bu kan kaybı, şehrin haber alma kanallarının kapanmasına ve kamuoyunun yeterince bilgilendirilmemesine neden olacak. Yerel basının yeniden güçlü bir yapıya kavuşması hem kentteki iş insanları hem de devlet kurumlarının sağlayacağı destekle mümkün görünüyor.”
Yerel basın bulunduğu kentteki kültürün aktarılmasından ziyade deprem, sel, yangın gibi afet durumlarında hızlı bilgi aktarımında hayati önemi var. 6 Şubat depremleri sonrası Adıyaman’daki yerel basın, bölgedeki kurtarma ve yardım faaliyetlerinin duyurulmasında kritik noktada durdu. Yerelde basının faaliyetinin durma noktasına gelmesinden dolayı kaygı duyan Abdurrahman Akçay, bu sürece destekle müdahale edilmezse yerel demokrasinin zarar göreceğine dikkat çekti.
“Gazete baskı ücretine yüzde 500 zam geldi
Esnafın olmaması ya da ekonomik olarak zor durumda olmasından kaynaklı baskı yapamaz hale geldiklerini aktaran Adıyman’da Haber Gazetesi Haber Müdürü Mehmet Akıncı, “Esnafın yanı sıra son zamanlarda her kaleme gelen zamlar yerel basının belini iyice büktü. Depremden önce yapmış olduğumuz baskı ücretine neredeyse yüzde 500 oranında zam geldi. Bunun yanında büro masrafını ve giderlerinizi eklediğiniz zaman baskı yapmanız mümkün değil. Keşke hayat pahalılığı bu kadar olmamış olsaydı da bizler deprem öncesinde olduğu gibi yine baskılarımızı düzenli olarak yapmış olsaydık” dedi.
Adıyaman’da Haber gazetesinin depremden sonra elemanı da kalmadı. Bunun nedeni ise tamamen masraflar. Basın her işi kendi yapsa dahi enflasyona yetişemiyor.
Haberlerini kendileri yazarak haber portalını canlı tutmaya çalıştıklarının altını çizen Mehmet Akıncı, “Reklam konusunda pek fazla konuşmaya gerek yok. Çünkü neredeyse reklam veren esnaf yok. Bu zor süreç en çok da yerel basını etkiledi. Depremde ekipmanlarımızı kaybettiğimiz için zor günler geçirdik. Yine de ayakta kalabilmek adına yoğun çaba sarf etmeye devam edeceğiz” diye konuştu.
