- Ocak ayında 305 aktivist, 115 gazetecinin aralarında olduğu 443 kişi yargılandı.
- Toplam 12 davada karar açıklandı; 6 davada beraat, 2 davada adli para cezası verildi. Üç davada farklı hapis cezaları verildi.
- İki ayrı soruşturmada 11 gazeteci ve basın çalışanı gözaltına alındı.
- Türkiye'de halen cezaevinde 30, ev hapsinde ise dört gazeteci bulunuyor.
Yılın ilk ayında farklı illerde açılan basın ve ifade özgürlüğü davaları görülmeye davam etti, gazetecilere yönelik baskılar da devam etti. Son olarak 31 Ocak 2025 tarihinde yapılan güncellemeye göre Türkiye'de cezaevinde 30, ev hapsinde ise dört gazeteci ve medya çalışanı bulunuyor. Ocak ayında 13 gazeteci ve basın çalışanı gözaltına alındı.
Ay boyunca Hafta boyunca MLSA Dava Takip Birimi, duruşmalardaki gelişmeleri @MLSADavaTakip adresinden Türkçe ve İngilizce olarak paylaştı.
Ocak ayında MLSA Dava takip Birimi 9 şehirde toplam 62 dava izledi.
Kimler yargılandı?
Ocak ayında yapılan duruşmalarda toplamda 443 kişi hâkim karşısına çıktı. Bunlar arasında 305 aktivist, 115 gazetecinin yanı sıra akademisyenler, siyasetçiler, avukatlar ve sanatçılar da yer aldı.
Karar özetleri
Toplam 12 davada karar açıklandı; 6 davada beraat kararı verilirken, beraat eden sanıkların sayısı 17 oldu. Ayrıca bir kişinin yargılandığı davanın reddedilmesine karar verildi.
Gazeteci Furkan Karabay hakkında "Odanın sahibi terör savcısı çıktı! Başsavcılık soruşturma başlattı" başlıklı haberi gerekçe gösterilerek açılan davada, 4 bin 500 TL para cezası verildi.
BirGün gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Aydın'ın, gazetede yayımlanan 'Hırsıza hırsız dediler davalık oldular' başlıklı haber gerekçesiyle Bilal Erdoğan'ın şikâyeti üzerine "hakaret" suçlamasıyla İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada karar açıklandı. Aydın'ın 2 bin 610 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verildi.
Gazetecilerin yargılandığı iki ayrı davada hapis cezası çıktı. Maraş’ta 2023 yılında yaşanan depremlerle ilgili yazdığı haberleri paylaşan gazeteci Yüsra Batıhan hakkında ‘yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak’ suçlamasıyla 10 ay hapis cezası verildi.
Ahmet Memiş, Ali Akkuş, Cemal Azmi Kalyoncu, Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Ünal Tanık, Yakup Çetin ve Yetkin Yıldız’ın yeniden yargılandığı dava da karar açıklandı. Yakup Çetin’e “örgüt üyeliği” suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezası veren mahkeme, Ahmet Memiş, Cemal Azmi Kalyoncu, Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Ünal Tanık ve Yetkin Yıldız hakkında “örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme” suçundan 1 yıl 13 ay hapis cezasına hükmetti.
Ayrıca "Örgüt üyeliği" suçlamasıyla yargılanan avukat Dilek Ekmekçi'ye "örgüte yardım" suçundan 1 yıl 13 ay hapis cezası verildi. Ekmekçi yurt dışına çıkış yasağı ile tahliye edildi.
Davalar nerede görüldü?
Elde edilen verilere göre İstanbul, en fazla duruşmanın görüldüğü il oldu; kentte 40 dava görüldü. Ankara’da 8, Diyarbakır’da 7 duruşma yapıldı. Ağrı, Antalya, Bitlis, Trabzon ve Van’da ise birer duruşma görüldü.
Hangi suçlamalar yöneltildi?
Ocak ayında görülen davalarda en sık yöneltilen suçlamalar, ‘Silahlı (terör) örgütüne üye olmak’ ile ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ oldu. Bu ay boyunca ifade ve basın özgürlüğü davalarında yöneltilen suçlamalar aşağıdaki gibi sıralandı:
|
Suçlama |
Görülme Sıklığı |
|
Silahlı (terör) örgütüne üye olmak (TCK 314) |
12 |
|
Cumhurbaşkanına hakaret (TCK 299) |
10 |
|
Örgüt propagandası yapmak (TMK 7/2) |
7 |
|
Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak (TCK 217-a) |
6 |
|
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na muhalefet (2911) |
6 |
|
Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret etmek (TCK 125/3) |
4 |
|
Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti’ni, devletin kurum ve organlarını aşağılama (TCK 301) |
4 |
|
Görevi yaptırmamak için direnme (TCK 265) |
3 |
|
Halkı kin ve düşmanlığa tahrik (TCK 216) |
2 |
|
Hakaret (TCK 125) |
2 |
|
Kişilik haklarına saldırı |
2 |
|
Devletin güvenliği ile ilgili gizli bilgileri temin etmek / açıklamak (TCK 327, 330) |
1 |
|
Soruşturmanın gizliliğini ihlal (TCK 285) |
1 |
|
Özel hayatın gizliliğini ihlal (TCK 134) |
1 |
|
Terör örgütü kurmak ve yönetmek (TCK 314/1) |
1 |
|
Devletin askeri teşkilatını alenen aşağılama (TCK 301) |
1 |
|
Suç işlemeye alenen tahrik etmek, suç ve suçluyu övmek (TCK 214, 215) |
1 |
Sanıklar aleyhine kullanılan deliller ne oldu?
Ocak ayında izlenen davalarda sanıklar aleyhine sunulan deliller arasında en çok kullanılan delil türü yayımlanan haberler ve yazılar oldu, bunu sosyal medya paylaşımları izledi. Aktivistler veya öğrenciler katıldıkları eylemler nedeniyle yargılandı.
Sanıklar Aleyhine Kullanılan Deliller – Ocak 2024
|
Delil Türü |
Görülme Sayısı |
|
Haberler/Köşe yazıları |
16 |
|
Sosyal medya paylaşımları |
14 |
|
Katıldığı toplantı/gösteri/yürüyüş/basın açıklaması |
10 |
|
Yazdığı kitap |
3 |
|
TV programı konuşması |
1 |
|
Verdiği söyleşide kullandığı ifadeler |
1 |
|
Karikatür |
1 |
|
İddia, şüpheli savunmaları, müşteki beyanları, kamera görüntüleri, adli sicil ve nüfus kayıt örnekleri, kolluk tahkikat dosyası |
1 |
