AİHM’den gazeteci Yücel için ihlal kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Die Welt muhabiri Deniz Yücel’in ifade, özgürlük ve güvenlik, haklarının ihlal edildiğine hükmetti.  AİHM , 2017 Şubat ve 2018 Şubat arası “terör örgütü propagandası” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçlamalarıyla Silivri cezaevinde tutulan Yücel’in yaptığı  başvuruyu 25 Ocak Salı günü karara bağladı.  Mahkeme, üç ihlal bulunduğunu belirterek 28 Mayıs 2019’da Türkiye’de Anayasa Mahkemesinin özgürlük ve güvenlik hakkı ile ifade özgürlüğünün ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmettiğini ve manevi tazminat kararı verdiğini hatırlattı. Mahkeme, AYM’nin verdiği tazminat kararının yetersiz olduğunu söyleyerek, Yücel’in mağduriyetinin ve  Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) 34. maddesiyle koruma altına alınan bireysel başvuru hakkının devam ettiğine hükmederek  Yücel’in ile güvence altına alınan özgürlük ve güvenlik hakkının (5. madde 1. paragraf), hukuksuz tutukluluk için tazminat hakkının (5. madde 5.paragraf) ve ifade özgürlüğü hakkının (10. madde) ihlal edildiğine hükmetti. Karar, yedi yargıçtan beşinin oyuyla alındı.  AİHM kararda gazeteciye 12,300 Euro değerinde manevi tazminat ve mahkeme giderlerini karşılaması için 1000 Euro olacak şekilde 13,300 Euro ödenmesine hükmetti. Mahkeme, Yücel’in tutukluluğuna gerekçe gösterilen şüpheye dair makul gerekçe bulunmadan tutuklu bulunduğunu belirtti.  Mahkeme, AYM'nin gazeteciye verdiği tazminat yetersiz olduğu için 5. madde 5. paragraf anlamına Yüksek Mahkemenin etkili bir hukuk yolu olmadığını belirtti. Son olarak mahkeme, haber nedeniyle tutukluluğun ifade ve basın özgürlüğüne müdahale olduğunu ve basın üzerinde caydırıcı etkisi olduğunu hartırlattı. AİHM özet kararda ayrıca 3 karşı 4 oy çokluğu ile dava dosyasına erişim hakkı sağlayan AİHS 5. madde 4. paragrafın  ihlal edilmediğine karar verdi.  Mahkeme tutuklamanın siyasi nedenlerle yapıldığı anlmaına gelen 18 maddeye yönelik başvuruyu, ifade özgürlüğü ve özgürlük hakkı ile ilgili değerlendirmelerinin yeterli olduğunu söyleyerek ayrıca değerlendirmeye tabi tutmadığını açıkladı.

‘Deniz Yücel’in tutukluluğunun keyfi ve hukuksuz olduğu tescillenmiş oldu’

Başvurunun 2017 yılında yapıldığına ve AİHM kararının gecikmiş bir karar olduğuna dikkat çeken Yücel’in avukatı Veysel Ok, kararın  Yücel’in tutukluluğu sırasında verilmiş olması gerektiğini söyledi. Ok, “Deniz Yücel’in gazetecilik faaliyetleri gerekçe gösterilerek tutuklanmasının keyfiliği ve hukuksuzluğu AİHM tarafından tescillenmiş oldu. AİHM’in Deniz Yücel’in ifade özgürlüğünün ve hürriyet hakkının ihlal edildiği tespiti, Türkiye’de gazetecilerin işlerini yaptıkları için yargılanıp hapsedildiklerini göstermesi açısından önemli” ifadelerini kullandı. Yücel’in dosyasının Yargıtay’da olduğuna dikkat çeken Ok, “Yücel, AYM kararı çıktığında düşmesi gereken, hukuksuzluğu tescillenmiş ve dahası siyasi saiklerle bir gazeteciyi cezalandırmak amacıyla açılmış bir davada mahkum edildi. Dahası, bu davadan iki dava daha çıkarıldı. AİHM kararıyla birlikte Yargıtay, Yücel’e verilen mahkumiyet kararını bozmalıdır. Mahkemeler de diğer iki davada derhal beraat kararı vermelidir” dedi. 

Ne olmuştu?

Die Welt Türkiye temsilcisi olan gazeteci Deniz Yücel 14 Şubat 2017’de gözaltına alınmıştı.  Yücel hakkında 2018 yılında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosu tarafından hazırlanan iddianamede, sanığın muhabir olarak görev yaptığı Die Welt gazetesinde, farklı tarihteki haber ve yazılarında, "silahlı terör örgütleri PKK ve FETÖ propagandası yapma ile halkı kin ve düşmanlığa tahrik" suçlarını işlediği belirtilmişti. İddianamede, Yücel'in, "terör örgütü propagandası yapmak" ve "halkın bir kesimini diğer bir kesimine yönelik olarak kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmek" suçlarından 4 yıldan 18 yıla kadar hapisle cezalandırılması talep edilmişti. Yücel, soruşturma kapsamında 27 Şubat 2017'de tutuklanmıştı. İddianameyi kabul eden İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi, 16 Şubat 2018'de hazırladığı tensiple Yücel'in tahliyesine karar vermişti. Yücel, aynı gün akşam saatlerinde Almanya'nın İstanbul Başkonsolosluğu'na ait araçla geldiği Atatürk Havalimanı'ndan özel uçakla Almanya'ya gitmişti. Davayı 16 Temmuz 2020'deki duruşmada karara bağlayan mahkeme heyeti, Deniz Yücel'i "PKK terör örgütü propagandası yapmak" suçundan 2 yıl 9 ay 22 gün hapis cezasına çarptırmış, sanık hakkında "Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, devletin kurum ve organlarını aşağılama" ile "Cumhurbaşkanına hakaret" suçlarından İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına karar vermişti.