BİLAL SEÇKİN
ANKARA - Ankara Gar Meydanı'nda 10 Ekim 2015’te 103 kişinin hayatını kaybettiği IŞİD saldırısı dokuzuncu yılını geri bıraktı.
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ve Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB), çağrısıyla 10 Ekim 2015’te Ankara’da Barış Mitingi düzenlemek istedi.
Türkiye’nin dört bir yanında Ankara’ya gelenler Gar Meydanı’nda toplanmaya başlarken iki IŞİD’linin eş zamanlı olarak düzenlediği intihar saldırılarında 103 kişi yaşamını yitirdi, 500’den fazla kişi de yaralandı.
Türkiye tarihinin en kanlı saldırısı olarak kayıtlara geçen bu olay bugün dokuzuncu yılına girdi.
Saldırıyla ilgili 16’sı firari 20’si tutuklu toplamda 36 kişi hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından iddianame hazırlandı. İddianame 13 Temmuz 2016’da iddianame kabul edildi.
İddianamede, canlı bombaların Yunus Emre Alagöz ile kimliği tespit edilemeyen Suriye uyruklu IŞİD’li kişilerin olduğu belirtildi.
Alagöz ile kimliği tespit edilemeyen IŞİD üyesinin, Antep'teki hücre evinden 9 Ekim 2015 gecesi yola çıktığı, canlı bombaları taşıyan aracı IŞİD'in Antep sorumlusu Yunus Durmaz'ın yardımcısı Halil İbrahim Durgun kullanırken diğer bir örgüt üyesi Yakup Şahin ise ikinci bir araçla önde eskortluk yapıyordu.
Yakup Şahin, Adana’da iki kez aynı polis çevirmesine yakalanmasına karşın durumundan şüphelenilmedi ve geçişine izin verildi. Canlı bombaları taşıyan araç ise sorunsuz geçti.
Saldırıya ilişkin çok sayıda istihbarat uyarısı Emniyet’in elinde olmasına rağmen hiçbir önlem alınmadı. Daha önce yapılan mitinglerde kent girişlerinde sıkı güvenlik aramaları yapılırken, 10 Ekim öncesindeki Ankara girişindeki arama noktaları kaldırıldı.
Hem mitinge gelenler hem de IŞİD’li canlı bombalar, yolda durdurulmadan Ankara’ya vardı. Miting için 2 bin 44 polis görevlendirilmişken, toplanma alanı olan Gar çevresinde yalnızca 129 polis vardı. Gar Meydanı’ndaki toplanma alanına gelenler de aranmadı.
Emniyet’in canlı bomba listesinde yer alan ve "terör nitelikli kayıp şahıs" olarak aranan Alagöz'ün telefon dinlemelerinde ailesiyle vedalaştığı dahi tespit edildi.
Alagöz'ün kardeşi Şeyh Abdurrahman Alagöz, 20 Eylül 2015'te Suruç katliamını yapan kişi olduğu biliniyordu. Tüm bunlara rağmen, 14 Eylül 2015'te yapılan güvenlik toplantısında miting iptal edilmedi.
Miting öncesinde Emniyet yalnızca kendi personelini "canlı bomba saldırılarına karşı duyarlı olunması" yönünde uyardı ancak mitingi düzenleyenlere haber vermedi.
Böylece katliama giden yolun önü açılmış oldu. Durgun ve Şahin, IŞİD üyelerini Ankara'ya bırakıp geri döndü. İki IŞİD üyesi ise 10 Ekim sabahı 10.04'te Gar Meydanı'nda arka arkaya bombaları patlattı.
İddianamede sanıklar hakkında “birden çok kasten öldürme” suçundan 100'er kez ağırlaştırılmış müebbet, “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçundan birer kez ağırlaştırılmış müebbet ile kasten öldürmeye teşebbüs etmek suçlarından 5 bin 83 yıldan 7 bin 820 yıla kadar hapis cezaları istendi.
İlk duruşma ise 7 Kasım 2016’da Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. İki yıl süren davada 20 duruşma yapıldı. Firari sanıklar nedeniyle dava süreci tam anlamıyla kapanmadı ve bu sanıklar için açılan ek davalar devam ediyor. Dava, 3 Ağustos 2018'de karara bağlandı ve 19 sanık hakkında karar verildi. 100 kişinin öldürülmesinden, 20’si çocuk 391 kişiyi öldürmeye teşebbüsten 9 sanığa "anayasal düzeni ihlal" suçundan birer kez, "kasten öldürme" suçundan da 100'er kez olmak üzere toplam 101'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi.
9 sanık, ayrıca öldürmeye teşebbüsten 10 bin 557'şer yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, diğer 5 sanığa "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan 12'şer yıl hapis verirken, 4 sanık ise aynı suçtan 7 yıl 6'şar ay hapis cezası verdi. Sanık Erman Ekici'nin "silahlı terör örgütü yöneticisi olmak" suçundan 18 yıl hapisle cezalandırılmasına hükmeden mahkeme, söz konusu sanığın 100 kişiyi "kasten öldürme" ve 391 kişiyi "kasten öldürmeye teşebbüs etme" suçlarından da yargılanması için suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi. Ayrıca firari 19 kişi hakkındaki dosya da ayrıldı.
Erman Ekici hakkında daha sonra savcılık, insanlığa karşı suç ve 100 kişiyi öldürme suçlarından iddianame düzenlendi. Diğer yandan Yargıtay, 9 sanığa verilen 101 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını onarken, yaralama suçundan verilen bazı cezaları ise eksik inceleme gerekçesiyle bozdu.
İnsanlığa karşı işlenmiş suça beraat
Mahkeme heyeti, 1 Temmuz 2024'te görülen karar duruşmasında, hakkında Türkiye hukuk tarihinde ilk kez insanlığa karşı suçtan iddianame hazırlanan sanık Erman Ekici hakkında “insanlığa karşı suç”tan beraat verdi.
AYM katliamda ihlal görmedi
Anayasa Mahkemesi, 10 Ekim Katliamı Davası Avukat Komisyonu’nun başvurduğu, katliamda ihmali olduğunu ileri sürdükleri kamu görevlilerinin yargılanmaması ile ilgili yapılan 9 ayrı başvuruyu birleştirerek 16 Mayıs 2024’te karara bağladı. AYM, kamu görevlilerinin soruşturulmaması nedeniyle yapılan başvuruları "kabul edilemez" buldu.
AİHM: Türkiye yükümlülüklerini yerine getirdi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 103 kişinin yaşamını yitirdiği katliamda yaralanan Selçuk Coşkun’un yaptığı başvuruya yanıt vererek, Türkiye'nin uluslararası yükümlülüklerini yerine getirdiğini, devletin mitingde ‘makul önlemler’ aldığı, güvenlik önlemlerini yeterli bulduğunu savundu ve Coşkun’un tazminat talebini reddetti.
Aileler ve heykeltıraş anıt açılışına katılmadı
Saldırının gerçekleştiği yere, hayatını kaybedenler için heykeltıraşı Metin Yardanur tarafından “Annelerin Çığlığı” isimli bir anıt yapıldı. Dün sabah saatlerinde anıtın açılışı yapıldı fakat 10 Ekim Derneği, Ankara Büyükşehir Belediyesi ve CHP Ankara İl Örgütü’nün saldırıda yakınlarını kaybeden aileleri ve emek demokrasi güçlerini yok saydı gerekçesiyle anıtın açılmasına katılmadı. Anıtı yapan heykeltıraşı Metin Yardanur da tepkisini göstererek anıt açılışında yer almadı ve sadece CHP’lilerden oluşan bir heyet anıtı açtı.
Ankara Garı önünde anma
Bombalı saldırı sonucu yaşamını yitiren 103 kişi, katliamın 9’uncu yılında Ankara Garı önünde anıldı. Anmaya demokrasi güçleri, sivil toplum örgütleri, siyasi partiler ve katledilenlerin aileleri ve katliamda yaralananların yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Ulus Metro İstasyonu’ndan buluşan kitle, katliamda yaşamını yitirenlerin fotoğraflarının olduğu “10 Eklim Katliamı’nı unutturmayacağız” yazılı pankartı taşıyarak gar önüne doğru yürüyüşe geçti.
Yaşamını yitirenler için yapılan saygı duruşuyla başlayan anma, anıtın önüne karanfillerin bırakılmasıyla son buldu.
