Anayasa Mahkemesi (AYM), gazeteci Hacı Boğatekin’in “FETÖ ve Apo” başlıklı yazısında “suçu ve suçluyu övdüğü” gerekçesiyle 1 yıl ceza almasını Anyasaya aykırı buldu. 14 yıl süren yargılama sürecine nokta koyan yüksek mahkeme kararında, “ifade ve basın özgürlüğünün demokrasinin işleyişi için yaşamsal önemde olduğuna” vurgu yapılarak, cezalandırmanın Anayasa’nın 26. ve 28. maddelerinin ihlali olduğuna yer verildi. Hacı Boğatekin’in 14 yıl süren hukuk mücadelesi, “FETÖ ve Apo” başlık yazısının Gerger Fırat gazetesinde 4 Ocak 2008’de yayınlanmasıyla başladı. Köşe yazısındaki ifadeleri nedeniyle Boğatekin hakkında Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı. “Terör örgütü propagandası” yapmakla suçlanan Boğatekin, 25 Haziran 2008’de 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, cezanın “suçu ve suçluyu övme” gerekçesiyle verilmesini isteyerek yerel mahkemenin kararını bozdu. Bunun üzerine yerel mahkeme, 27 Haziran 2012’de Boğatekin’i “suçu ve suçluyu övme” suçundan 1 yıl hapis cezasına çarptırarak kovuşturmanın ertelenmesine hükmetti.
Yıllar süren hukuk mücadelesi
Hacı Boğatekin yerel mahkemenin kararını Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı ancak mahkeme 23 Mayıs 2018’de “İç hukuk yolları tüketilmediği” gerekçesiyle başvurunun kabul edilemez olduğuna hükmetti.Ancak 4 Haziran 2015’te Boğatekin hakkında açılan bir “hakaret” davasında ceza çıkması üzerine ertelenen kovuşturma, Adıyaman 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılama yeniden başladı ve Boğatekin 6 Şubat 2018’de beraat etti. Mahkeme gerekçeli kararında şu ifadelere yer verildi:“...sanığın kaleme aldığı yazı içeriği bir bütün olarak ele alınıp değerlendirildiğinde, TCK.nun 215. Maddesinin yasal unsurlarından olan 'kamu düzeni açısından açık ve yakın tehlikenin ortaya çıkması' kriteri gerçekleşmediğinden sanık hakkında TCK.nun 215. Maddesinde yer alan suçu ve suçluyu övme suçunun da yasal unsurları oluşmamıştır."Cumhuriyet savcısının itirazı üzerine kararı inceleyen Yargıtay 8. Ceza Dairesi “ülkemizin yıllardır süre gelen ve halen mevcudiyetini sürdüren terör tehdidi altında bulunduğu da göz önüne alındığında, sanık tarafından kullanılan bu ifadelerin kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlike doğurabilecek nitelikte olduğu nazara alınarak” diyerek beraat kararını oy çokluğu ile bozdu.
Yerel mahkeme kararında direnmedi
Bozma sonrası yargılamayı yapan Adıyaman 1. Ağır Ceza Mahkemesi 5 Mart 2019’da bozma kararı doğrultusunda Boğatekin’i suçu ve suçluyu övme suçundan 1 yıl hapis cezasına çarptırdı. Karar 24 Ekim 2010’da Yargıtay 8. Ceza Dairesi’nce oy çokluğu ile onandı.
Daire başkanı ve bir üye şerh koydu
Karara muhalefet şerhi koyan ve Boğatekin hakkında beraat kararı verilmesini gerektiğini belirten Ceza Daire Başkanı ve bir üye gerekçeli kararda görüşlerini şöyle ifade etti:“Her ne kadar sanık tarafından kaleme alınan yazıda yer alan ve terör örgütünün sözde lideri ile üyelerine duyulan sempatiyi dile getiren 'Abdullah Öcalan'ın yurtsever güçleri', 'Kürt Özgürlük Hareketi' şeklindeki ifadeler, kamu vicdanını rahatsız edici ve kabul edilemez olsa dahi; yazı içeriği bir bütün olarak değerlendirildiğinde; FETÖ yapılanmasının PKK terör örgütüne nazaran daha ciddi bir tehlike arz ettiğine yönelik kişisel görüşünü açıklayan ve bu doğrultuda hükümet politikasını eleştiren sanığın bu açıklamasının kamu düzenini bozmaya elverişli boyutta olmaması, toplumun dirlik ve düzeni açısından açık, yakın ve somut bir tehlike hali yaratacak koşullarda bulunmaması nedeniyle sanığın unsurları itibariyle oluşmayan yüklenen suçtan beraatine karar verilmesi kanaatine varıldığından; yerel mahkeme kararının bozulması gerektiği düşüncesiyle onama yönündeki sayın çoğunluğun görüşüne iştirak edilmemiştir.”
AYM kararında ‘FETÖ’ vurgusu
Bu karar sonrasında Boğatekin, 27 Ocak 2020’de ikinci kez AYM’ye başvurdu. Başvuruyu değerlendiren Mahkeme, Boğatekin’in gazeteci olduğunu hatırlattığı kararında, “Söz konusu köşe yazısında yer alan konunun toplumsal meselelere ilişkin olduğunun ve başvurucunun bir gazeteci olarak bu konuya ilişkin değerlendirmeler yaptığının eldeki başvuruda göz önüne alınması gerektiğine” yer verdi.
‘Hiçbir açıklama sahibinin kastettiğinden farklı yorumlanamaz’
Mahkeme kararında, “Apo'nun Yurtseverleri" ve "Kürt Özgürlük Hareketi" gibi ifadelerin “terör örgütünü masum ve zararsız göstermeyi amaçladığı” yönünde değerlendirilmesinin mümkün olmadığı belirtilerek şöyle denildi:“Böyle bir değerlendirme, kelimelere başvurucunun verdiği anlamın ötesinde anlamlar vermek olur ve hiçbir düşünce açıklaması sahibinin kastettiğinden farklı şekilde yorumlanarak cezalandırma konusu yapılmamalıdır”“Mahkemelerin başvurucunun sözlerini bağlamından kopartmaksızın ve olayın bütünselliği içinde değerlendirdiği de söylenemez” diyen AYM, “ilk derece mahkemesinin ve Yargıtayın gerekçelerinin somut olayda başvurucunun ifade özgürlüğüne müdahale edilmesini haklı göstermek için tek başına yeterli olmadığı kabul edilmiştir” diyerek Boğatekin’in ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine kanaat getirdi.
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) haber alma hakkı, ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü alanlarında faaliyet yürüten bir sivil toplum kuruluşudur. Derneğimiz başta gazeteciler olmak üzere mesleki faaliyetleri sebebiyle yargılanan kişilere hukuki destek vermektedir.
