BESTE ARGAT BALCI
“Çocuk istismarı vakaları, toplumda infial yaratabilecek olaylardır. Bu tür haberler, kamuoyunun dikkatini çeker ve yetkililerin harekete geçmesini sağlar. Ancak Dezenformasyon Yasası, bu tür haberlerin yapılmasını engelleyerek, bu vakaların görünür olmasını zorlaştırırken konuşulamaz ve soruşturulamaz kılıyor!"
Bu sözler 2022 yılında yürürlüğe giren, “Dezenformasyon Yasası” diğer bir ifadeyle “Sansür Yasası” nedeniyle ilk tutuklanan ve ceza alan gazeteci Sinan Aygül’e ait.
Aygül, 14 Aralık 2022’de çocuğa dair cinsel saldırı iddiasına dair sosyal medya paylaşımları ile tutuklandı, avukatlarının itirazı üzerine 22 Aralık 2022’de tahliye edildi. Tatvan Asliye Ceza Mahkemesi, 28 Şubat 2023’te Aygül’e 10 ay hapis cezası verilmesine hükmetti. Yargıtay 10 Mayıs 2024’te Aygül’e verilen cezayı bozdu. Öte yandan bu yasa kapsamında soruşturma ve yargılar sürüyor. Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın verilerine göre, dezenformasyon suçu gerekçesiyle, Ekim 2022’den bugüne dek, en az 50 gazeteciye 60 soruşturma açıldı, 4 gazeteci de tutuklandı.
“Neyin dezenformasyon olup olmadığına hangi otorite karar veriyor?”
MLSA’ya konuşan Aygül, Dezenformasyon Yasası’nın özellikle çocuk istismarı vakalarını haberleştirmenin önünde büyük bir engel teşkil ettiğini söylüyor, ve bu yasanın gazetecilerde otosansür yarattığını, istismar vakalarının görünürlüğünü azalttığına dikkat çekiyor.
Aygül'e göre, çocuk istismarı haberleri genellikle iddialar üzerinden ilerliyor, çünkü bu gibi vakalarda ilk anda somut delillere ulaşmak çoğu zaman mümkün değil.
"Cinsel istismar, ilk elden bütün delillerine ulaşabileceğimiz vakalar değil, kanıtların hemen elde edilemediği vakalardır. Taciz olayını görünür kılmak için bir iddiaya dayanarak haberi yapmak zorundasınız” diyen Aygül, yasa nedeniyle iddiayı içeren haberlerin kolaylıkla kamuoyunu yanıltıcı bilgi kategorisine sokulabileceğini söylüyor: “Peki bu karara, neyin dezenformasyon olup neyin olmadığına, hangi otorite varıyor? İşte buradaki boşluk, herhangi bir kriterin olmaması, gazetecileri suçlu konumuna getiriyor."
Avukat Orak: Yasa gazetecileri susturmak için kullanılıyor
MLSA’ya konuşan Aygül’ün avukatı Diyar Orak’da Türkiye’de “hukuk sisteminin iktidara bağımlı hale getirildiğini” belirterek “Bu durumu göz önünde bulundurduğumuzda, savcıların ve yargılama makamlarının özellikle çocuk istismarlarına yönelik dosyalarda, daha çok olayın üstünü kapatma, saklama ve duyulmasını engelleme şeklinde bir tavra giriştiklerini maalesef gözlemliyoruz” diyor.
“Bu bir sansür yasasıdır” diyen Avukat Orak, “Hükümetin hoşuna gitmeyen haberlerin üzerini örtmek ve gazetecileri susturmak için kullanılıyor” diyor.
Ataselim: Yapılan erkek şiddeti haberlerinde azalma var
Yıllardır kadın cinayetleri ve şüpheli kadın ölümleriyle ilgili medyaya yansayan haberlerden çetele hazırlayan Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun (KCDP) Genel Sekreteri Fidan Ataselim, bu yasanın ardından yapılan haberlerde azalma gözlemlediklerini söylüyor.
“Bu düşüşün doğrudan dezenformasyon yasasından mı yoksa başka sebeplerden mi kaynaklandığını uzun vadede daha net anlayabiliriz” diyen Ataselim, bununla birlikte çocuk istismarı haberi yapan gazetecilerin gözaltına alınmasının, tutuklanmasının “özgür basının önünde ciddi bir engel oluşturduğunu ve bu engelin kadın örgütlerinin de verilere ulaşmasını zorlaştırdığını” vurguluyor.
Fidan, özellikle çocuk istismarı vakaları için, "Katiller, delilleri gizlemenin yollarını bulmuş durumda. Çocuk istismarı durumlarında da bu sorun çok yaygın” diye uyarıda bulunuyor:
“Bu tür vakaların dile getirilmesi, bu bilgilere ulaşılması zaten çok zorken, Dezenformasyon Yasası’yla bu süreç yasal bir engel zeminine kavuşturulmuş oldu. Özellikle çocuk istismarı ile ilgili yaptığımız paylaşımlarda, yıllar sonra bile erişim engeli ve kaldırma kararlarıyla karşılaşıyoruz."
Aygül: Haber yaparken artık iki defa düşünmek zorundayım
“Ben çocuk istismarı haberleri nedeniyle üç kez tutuklandım” diyen Aygül, bozma kararına rağmen, Dezenformasyon Yasası nedeniyle “artık haber yaparken her seferinde iki kez düşünmek zorunda” olduğunu ifade ediyor ve ekliyor:
“Çocuk istismarı vakaları, toplumda infial yaratabilecek olaylardır. Bir istismar iddiasını haberleştirdiğimizde, amaç yetkilileri harekete geçirmek ve adaletin sağlanmasını temin etmektir. Eğer gazeteci olarak bu tür olayları haberleştirme konusunda çekinirsem, istismar vakalarının üzeri örtülür ve mağdurların sesi duyulmaz hale gelir.”
