Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), 2018 yılından beri birçok uluslararası sivil toplum kuruluşu ile işbirliği içerisinde dava takip programı yürütmektedir. Bu programdaki amaç, takip edilen ve basın, toplanma ve ifade özgürlüklerini ilgilendiren davalarda 1948 İnsan Hakları Bildirgesi ve 1950 Avrupa İnsan Hakları Bildirgesi (AİHS) başta olmak üzere, Türkiye’nin de taraf olduğu birçok uluslararası sözleşme ve anlaşma tarafından vazgeçilmez bir insan hakkı olduğu kabul edilen adil yargılama hakkı bağlamında ulusal ve uluslararası standartlara uyumun kayıt altına alınmasıdır.
MLSA, Mayıs 2022’de ifade özgürlüğü davaları takibi ve adalet gözlem programı kapsamındaki çalışmalarına Norveç Kraliyeti Dışişleri Bakanlığı ve Özgürlük için Friedrich Naumann Vakfı Türkiye Ofisi desteği ile devam etmiştir.
174 kişi hakim karşısında: Barış Anneleri, gazeteciler, öğrenciler, siyasetçiler …
13 MLSA gözlemcisi, 41 davanın 11 farklı şehirde görülen 43 duruşmasını takip etti. Mayıs ayında ilk duruşması görülen 10 davanın 4’ünde gazeteciler hakim karşısına çıktı.
Mayıs ayında takip edilen 43 duruşmanın 30’unda MLSA, adil yargılanma hakkı bağlamında sistematik olarak ve net bir metodoloji ile duruşmayı takip eden tek kurumdu.
37 gazeteci, 29 farklı davanın bu dönemde görülen duruşmalarında hakim karşısına çıktı. Mayıs ayında takip edilen 21 davada sanıklara yöneltilen suçlamalar içerisinde yer alan terörizm suçlamalarının oranı %45 olarak kaydedildi. Bu suçlamalar ise büyük oranda gazetecilere yöneltildi.
Gazetecilere yöneltilen terörizm suçlamalarına gösterilen delillerin %26’sını gazetecilerin yaptıkları haberler, haber fotoğrafları ve makaleleri oluşturdu. Sosyal medya paylaşımları da gazetecilere yöneltilen terörizm suçlamalarına gösterilen deliller arasında yerini aldı.
Terörizm suçlamalarından sonra bu dönemde yargılanan kişilere en fazla yöneltilen suçlamalar, %14 ile Türk Ceza Kanunu’nun 5. bölümünde düzenlenen “kamu barışına karşı suçlar” kategorisindeki suçlamalar oldu. Bu kategorideki suçlamalar, beş farklı davada yargılanan kişilere yöneltilen suçlamalar arasında yer aldı.
2 gazeteciye toplamda 29 ay hapis cezası, Berkin Elvan haberlerine ise para cezası
Mayıs ayında gazetecilerin yargılandığı ve karara bağlanan iki davada toplamda 29 ay 20 gün hapis cezası çıktı. Gazeteci Reyhan Çapan, KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinde 12 Temmuz 2015 tarihinde yayımlanan bir haber gerekçe gösterilerek “terör örgütlerinin yayınlarını basmak veya yayınlamak” suçundan 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Gazeteci Zelal Tunç ise kamu kaynaklarının fütursuzca harcandığını gösteren “Yıkımı yapıp kaybolmuşlar” ve “4 milyon 500 bin TL karşılığında peşkeş çektiği Muradiye Şelalesi kaderine terk edildi” başlıklı haberleri gerekçe gösterilerek “kamu görevlisine hakaret” suçundan 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı.
KHK ile kapatılan Özgür Gündem’in Eş Genel Yayın Yönetmeni Eren Keskin ile Yazı İşleri Reyhan Çapan, 2013-2014 yılları arasında gazetede çıkan “Berkin Elvan’ı terörist tanımladılar”, “Uyan artık be çocuk”, “Berkin uykuda failler sokakta”, “Berkin Eyleminde 6 kişiye gözaltı” ve “Berkin’siz yeni yıla girmiyoruz” haberleri gerekçe gösterilerek “18 yaşından küçük olan suç faili veya mağdurlarının kimliklerini açıklayacak şekilde yayın yapmak” suçundan ayrı ayrı 12.500 TL adli para cezasına çarptırıldı.
Raporun tamamına buradan erişebilirsiniz.
