Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği’nin (MLSA) Heinrich Böll Derneği Türkiye Temsilciliği desteğiyle gerçekleştirdiği “Herkes için Hukuk” başlıklı online eğitim programının ilk dersi 4 Haziran Perşembe günü gerçekleşti. Eski Büyükelçi ve 24. Dönem CHP İzmir Milletvekilli olan, 10 yıl boyunca da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) yargıçlık yapan Rıza Türmen’in verdiği Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Koruma Mekanizmaları başlıklı açılış dersinde hukuk kavramı, insan haklarının gelişimi ve tarihi, devlet ve birey arasındaki ilişki ele alındı.
Farklı alanlardan ve kurumlardan 27 kişinin katılımıyla gerçekleşen derste Türmen, 2. Dünya Savaşı sonrasında bireylerin devlet karşısında güçlenme sürecine değindi. Uluslararası insan haklarının doğuşunda devletlerin yetkilerinin sınırlandırılması amacının olduğu ve yetkilerin kısıtlanmasının uluslararası sözleşmelerle gerçekleştirildiğini de vurguladı. Bireylerin devlet karşısında güçlendiği ve söz hakkı sahibi olmaya başlamasının da insan hakları hareketinde önemli noktalardan biri olduğunu belirten Türmen, saatli bomba teorisinden bahsetti. Gizli bir yere saatli bomba yerleştirmiş ve daha sonrasında yakalanmış bir kişinin konuşturulması için işkence uygulanıp uygulanmaması tartışmasına değinen Türmen, böyle bir durumda işkenceye kapı açılması sonrası daha büyük olayların gelişeceğine dikkat çekti.
Bölgesel ve küresel hak koruma mekanizmaları
Koruma mekanizmalarının bölgesel ve küresel ölçekte olduğunu belirten Türmen, küresel insan hakları koruma mekanizması olan Birleşmiş Milletler’in işleyişinden bahsetti. Türmen, bölgesel insan hakları koruma mekanizmaları olarak Amerikan Devletleri Örgütü ve Amerika İnsan Hakları Sözleşmesi’ni, Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi ve son olarak Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin içeriğini anlattı. 10 yıl boyunca AİHM’de yargıçlık yapan Türmen, Avrupa Konseyi’ne bağlı olan AİHM’in çalışma ve işleyiş süreçlerine de değindi. Türmen ayrıca AİHM’in hak ihlalleri karşısında sunduğu bireysel başvuru hakkına ve süreçlerine de yer verdi.
Ders sonunda katılımcıların sorduğu sorular üzerinden AİHM’in giderek artan iş yükü ve ulusal hukukta AİHM kararlarının icrası konuşuldu. Küresel ve bölgesel koruma mekanizmalarının günümüzdeki sorunlarla başa çıkabilme kapasitesi ve etkililiği üzerinde tartışıldı. Ayrıca COVID-19 pandemisi sonrası Avrupa Birliği’nin nasıl hareket edeceği de konuşuldu. Ders sonunda katılımcılar Türmen’e dijital alkışlarla teşekkür etti.
Herkes İçin Hukuk eğitim programı
Herkes İçin Hukuk eğitim programı 4-28 Haziran tarihleri arasında online olarak düzenleniyor. 8 dersten oluşan program için seçilen 27 katılımcı arasında sivil toplum çalışanları, avukatlar, gazeteciler ve yüksek lisans öğrencileri bulunuyor. Program, 5 Haziran Cuma günü İstanbul Barosu Adil Yargılama Takip Merkezi Başkanı avukat Aynur Tuncel Yazgan’ın vereceği Ceza Muhakemesi Hukukunda Özgürlüklerin Korunması dersi ile devam edecek.
Sonraki haftalarda ise Doç. Dr. Tolga Şirin
Türk Anayasa Hukukunda Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması başlıklı bir ders verecek. MLSA Eş-Direktörü ve avukat Veysel Ok’un da İfade ve Basın Özgürlüğü dersini vereceği programda, Kaos GL Hukuk Koordinatörü Av. Kerem Dikmen LGBTİ+ Hakları dersini anlatacak. Ardından, AİHM eski uzman hukukçusu Av. Dr. Ümit Kılınç Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Sistemi’ni anlatacak.
Programın son haftasında Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneği Avukatı Tuba Torun
Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Hakları dersini, Fransız La Réunion Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Rıfat Tınç ise Mülteci Hukuku ve Sığınmacılar dersini verecek.
