MLSA Aylık Dava İzleme Raporu: Kasım 2024

• Kasım ayında 86 gazeteci, 65 aktivist ve 11 avukatın arasında olduğu 206 kişi yargılandı.
• Toplam 9 davada karar açıklandı; 6 davada beraat, 2 davada ise ceza hükmü verildi.
• Eskişehir merkezli operasyonda gazeteciler ve yayıncılık sektörünün farklı alanlarında çalışan 12 kişi gözaltına alındı.
• Türkiye’de halen 21 gazeteci cezaevinde bulunuyor.

Kasım ayında farklı illerde açılan basın ve ifade özgürlüğü davaları görülmeye davam etti, gazetecilere yönelik baskılar da devam etti.  Basın ve ifade özgürlüğü davaları kapsamında Türkiye’de hale 21 gazeteci çeşitli suçlamalarla cezaevinde tutuluyor.

Kasım ayında MLSA Dava takip Birimi 9 şehirde toplam 53 dava izledi.

Ay boyunca Hafta boyunca MLSA Dava Takip Birimi, duruşmalardaki gelişmeleri @MLSADavaTakip  adresinden Türkçe ve İngilizce olarak paylaştı.

Diyarbakır, İstanbul, Ankara ve Batman gibi illerde 26 Kasım sabahı düzenlenen operasyonlarda gazeteciler ve yayıncılık sektörünün farklı alanlarında çalışan 12 kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 26 Kasım'da sosyal medyada yaptığı açıklamada gözaltına alınan kişileri "şüpheli terör örgütü mensubu" olarak niteledi. Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) ve 17 basın özgürlüğü ve insan hakları örgütü ise yaptıkları ortak açıklamada gazetecilerin gözaltına alınmasından büyük endişe duyduklarını belirterek, gözaltındaki gazetecilerin derhal serbest bırakılmasını talep etti.

Gözaltına alınan isimler şöyle: Diyarbakır'da gazeteciler Roza Metina, Ahmet Sümbül; İstanbul'da Erdoğan Alayumat (serbest gazeteci), Bilge Aksu (serbest gazeteci), Tuğçe Yılmaz (Bianet), Suzan Demir; Batman'da Mehmet Uçar (serbest gazeteci); Ankara’da Bilal Seçkin (serbest gazeteci), uzun yıllardır birçok gazetede köşe yazarlığı yapan şair Hicri İzgören, yayınevi koordinatörü Baver Yoldaş, karikatürist Doğan Güzel ve çevirmen Ömer Barasi ve yönetmen Ardin Diren.

Kimler yargılandı?

Kasım ayında yapılan duruşmalarda toplamda 206 kişi hâkim karşısına çıktı. Elde edilen verilere göre, en fazla yargılanan grup gazeteciler olurken, onları aktivistler izledi. Bu dönemde yargılananların meslek dağılımı şu şekilde belirlendi: 86 gazeteci, 65 aktivist, 11 avukat, 7 öğrenci, 2 sanatçı, 3 siyasetçi, 1 yönetmen.

Karar özeti

Toplam 9 davada karar açıklandı; 6 davada beraat kararı verilirken, beraat eden sanıkların sayısı 14 oldu. Ayrıca 2 kişinin yargılandığı davada düşme kararı verildi.

Kasım ayında bir davada ceza hükmü verildi. BirGün gazetesi yazarı Gözde Bedeloğlu'nun, 9 Nisan 2023 tarihinde yayımlanan yazısı nedeniyle Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Gaziantep Milletvekili Sermet Atay'ın şikâyeti sonucu "kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret" iddiasıyla yargılandığı davanın karar açıklandı. İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Bedeloğlu'nun üzerine atılı "kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret" suçunu işlediğinin sabit olduğu gerekçesiyle 7 bin 80 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verdi.

Sosyolog Veli Saçılık’ın depreme dair paylaşımları nedeniyle “sansür yasası” olarak bilinen, “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak” iddiasıyla yargılandığı davada da karar açıklandı. Ankara 10. Asliye Ceza Mahkemesi, Veli Saçılık'a "hakkında atılı suçu işlediği kanaatiyle" 10 ay hapis cezası verdi. Hükmün açıklanması geriye bırakıldı.

Davalar nerede görüldü?

Elde edilen verilere göre İstanbul en fazla duruşmanın görüldüğü il oldu; kentte 29 dava görüldü. Ankara’da 9, Diyarbakır ise 12 duruşma yapıldı. Ağrı, Bitlis, Edirne, Elazığ, Mersin ve Van’da ise birer duruşma görüldü.

Hangi suçlamalar yöneltildi?

Kasım ayında görülen davalarda en sık yöneltilen suçlamalar, ‘Silahlı (terör) örgütüne üye olmak’ ile ‘cumhurbaşkanına hakaret’ oldu. Bu ay boyunca ifade ve basın özgürlüğü davalarında yöneltilen suçlamalar aşağıdaki gibi sıralandı:

Sanıklar aleyhine kullanılan deliller ne oldu?

Kasım ayında izlenen davalarda sanıklar aleyhine sunulan deliller arasında en çok kullanılan delil türü yayımlanan haberler ve yazılar oldu, bunu sosyal medya paylaşımları izledi. Aktivistler veya öğrenciler katıldıkları eylemler nedeniyle yargılandı.