DENİZ TEKİN
MLSA, iki gazeteci meslektaşıyla birlikte İzmir’de 16 Şubat’tan beri ev hapsinde olan gazeteci Delal Akyüz hakkındaki bu kararının kaldırılması için Anayasa Mahkemesi’ne tedbir talebinde bulundu. Akyüz’ün ifade ve basın özgürlüğü, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ile seyahat özgürlüğü hakkı ihlal edildiği belirtildi.
Aralarında MLSA Hukuk Birimi’nin de bulunduğu avukatların hazırladığı Anayasa Mahkemesi (AYM) başvurusunda, Akyüz’e ev hapsi verilerek elektronik kelepçe takılmasının gazetecilik mesleğini yerine getirmesinin koşullarını ortadan kaldırdığı belirtildi. Başvuruda bu “tedbirin” orantısız bir müdahale olduğu vurgulandı. Başvurunun devamında şu değerlendirme yapıldı: “Gazeteci, özellikle sahada çalışıyorsa protestolar, toplumsal olaylar, afetlerin olduğu yerler, adliyeler, kısaca kamuyu ilgilendiren olayların yaşandığı her yer onun haber sahasıdır.”
Ev hapsi kararıyla başvurucunun ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü hakkına ve halkın haber alma hakkına “gerekli olmayan bir şekilde müdahalede” bulunulduğu vurgulandı. Açıklanan bu nedenlerle Akyüz’ün Anayasa’nın 25. 26. ile 28. maddeleri ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 10. maddesinde güvence altında alınan basın ve ifade özgürlüğü haklarının ihlal edildiği vurgulandı.
Başvuruda, evi terk etmeyi engelleyici elektronik kelepçe takılarak uygulanan adli kontrol tedbirinin aynı zamanda kişi hürriyeti ve güvenliği hakkına müdahale olduğu belirtildi. Bununla Akyüz’ün Anayasa'nın 19. maddesinde yer alan kişi hürriyet ve güvenliği, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 5. maddesinde güvence altında alınan özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiği vurgulandı.
Yurtdışı yasağıyla seyahat özgürlüğü ihlal edildi
Başvurunun devamında Akyüz hakkında verilen yurtdışı yasağının seyahat özgürlüğünü orantısız bir şekilde kısıtladığı kaydedildi. Bu tedbirin basın özgürlüğü ile düşünülmesi gerektiği ifade edilen başvuruda, başvurucu hakkında uygulanan yurtdışı çıkış yasağı adli kontrol tedbiriylebasın özgürlüğü hakkının da ihlal edildiği belirtildi.
Bu nedenlerle Akyüz’ün Anayasa'nın 23. maddesi ve AİHS’in 4 no.lu protokol 2. maddesinde güvence altında alınan seyahat, yerleşme özgürlüğünün ihlal edildiği ifade edildi.
‘Gazetecilik mesleğini yerine getirmesinin önünde büyük bir engel yarattı’
Akyüz’ün evinde yapılan arama ve el koyma işlemlerinde haber yapmak için kullandığı telefon, fotoğraf makinesi, bilgisayar ve hafıza kartını el konulması, hakkında uygulanan ev hapsi ve yurt dışı çıkış yasağının, bir bütün olarak başvurucunun gazetecilik mesleğini yerine getirmesinin önünde büyük bir engel yarattığı vurgulandı. Bunların basın özgürlüğü üzerinde caydırıcı etki yaratarak sansüre neden olduğu ifade edildi.
Bütün bunların Akyüz’ün, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ve seyahat özgürlüğü hakkına haksız bir müdahale olduğu belirtilerek, bu nedenle başvurucunun ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ve seyahat özgürlüğü hakkı ihlal edildiği kaydedildi.
Tedbir kararı verilmesi istendi
Akyüz hakkında uygulanan konutu terk etmeme yönündeki adli kontrol kararının mesleğini yerine getirmesini engelleyecek şekilde doğrudan sansüre neden olduğu, bunun demokratik bir toplumun temel esasları ile ilgili olduğuna işaret edildi.
Bu nedenle başvurucunun maddi ve manevi bütünlüğünün sarsıldığını belirterek, elektronik kelepçe takılmak suretiyle konutu terk etmeme yönündeki kararının kaldırılması kararı ile bunun sonucunda ortaya çıkan ihlallerin engellenmesi tedbir kararı verilmesi talep edildi.
Ne olmuştu?
Akyüz, 13 Şubat 2024 tarihinde Gazete Duvar muhabiri Cihan Başakçıoğlu, Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri Semra Turan, Tolga Güney, JINNEWS muhabiri Melike Aydın ve DEM Parti basın çalışanı Fatma Funda Akbulut ile gözaltına alındı. Gazeteciler, üç gün boyunca tutuldukları İzmir Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele (TEM) Şube Müdürlüğü’nden 16 Şubat’ta “örgütü üyeliği” iddiasıyla tutuklama talebiyle Sulh Ceza Hakimliği’ne sevk edildi.
Hakimlik sorgusunun ardından altı gazeteci serbest bırakıldı. Ancak, Semra Turan ve Cihan Başakçıoğlu’na haftada iki gün karakolda imza verme şartı getiren hakimlik, Delal Akyüz, Tolga Güney, Melike Aydın ve Fatma Funda Akbulut’a elektronik kelepçe takılmak sureti ile konutu terk etmeme ve yurt dışı çıkış yasağı adli kontrol kararı verdi.
