DENİZ TEKİN*
Bakur belgeselinin yönetmenleri
Çayan Demirel ve
Ertuğrul Mavioğlu'nun “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla yargılanıp ceza aldıkları davanın yeniden görülmesine başlandı. Demirel hakkındaki yurt dışına çıkış yasağını kaldıran mahkeme, Mavioğlu'nun yasağının devamına karar verdi. Mavioğlu'nun Yargıtay'da temyiz incelemesinde olan dosyasının akıbetinin sorulmasına da karar veren mahkeme, bir sonraki duruşmayı 22 Eylül tarihine bıraktı.
Gazeteci Ertuğrul Mavioğlu ve yönetmen Çayan Demirel’in çekim ve yönetmenliğini yaptıkları "Bakur" (Kuzey) belgeseli gerekçe gösterilerek “silahlı terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandıkları davada verilen cezanın İstinaf Mahkemesince bozulmasının ardından başlayan davanın ilk duruşması bugün görüldü. Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen duruşmaya Mavioğlu katılmazken Demirel duruşma salonunda hazır bulundu. Batman Barosu Başkanı Erkan Şenses, avukat Meral Hanbayat Yeşil, Demirel’in eşi Ayşe Demirel ile Alman belgeselci Diana Naecke ve müzisyen Masha Qrella'nın da izlediği davaya Mavioğlu'nun avukatı Rozerin Seda Kip, İstanbul Adliyesinden SEGBİS ile katıldı. Davanın görüldüğü duruşma salonu önü ve çevresinde çok sayıda çevik kuvvet polisi bekledi.
Yoklama ve kimlik tespiti ile başlayan duruşmada istinaf mahkemesinin bozma ilamına karşı beyanı sorulan Demirel, bozma kararına katıldığını ve daha önceki savunmalarını tekrar ettiğini söyleyerek beraatini istedi. Mahkeme başkanının, Demirel'in “pişman değilim” şeklindeki sözlerini duruşma tutanağına geçirmediği davada konuşan Demirel'in avukatı Meral Hanbayat Yeşil, İstinaf’ın bozma kararından önce yapılan yargılamada yerel mahkemenin gerekçeli kararına değinerek “Sanığın SEGBİS üzerinden alınan savunmasında herhangi bir pişmanlık göstermediği, suçunu dolaylı yoldan ikrar ettiği, görsel ve işitsel bir probleminin olmadığına” dair bir değerlendirme yapıldığını ve cezada alt sınırdan uzaklaşarak iyi hal indirimi yapılmadığını hatırlattı.
Hanbayat, müvekkilinin yargılanmasına konu olan belgesel öncesinde kalbinin durduğunu, uzun süre yoğun bakımda kaldığını, görme ve işitme duyularını kaybederek yüzde 99 engelli hale geldiğini söyledi. Müvekkilinin sağlık durumuna ilişkin sundukları raporun mahkeme tarafından dikkate alınmadığa dikkat çeken Hanbayat, müvekkilini duruşma salonunda hazır etmek zorunda kaldıklarını ifade etti.
Avukat
Gül Atay ise müvekkili Demirel'in duruşmaya katılma nedeninin sağlık durumuna dikkat çekmek için olduğunu söyledi. İstinaf Mahkemesi’nin bozma ilamına katıldıklarını ifade eden Baro Başkanı Erkan Şenses de esas hakkında mütalaa sunulduktan sonra beyanda bulunacaklarını belirtti.
Mavioğlu'nun avukatı Rozerin Seda Kip, celse arasında yazılı savunmayı mahkemeye gönderdiklerini belirterek bozma ilamına uyulmasını istedi. Yargılama sürecinde müvekkilinin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, en üst sınırdan ceza verildiğini hatırlatan Kip, iddianamede davanın belgeselin çekimi mi yoksa gösterimi mi hakkında açıldığına ilişkin net bilgi olmadığı söyleyip bu konunun açıklığa kavuşturulması gerektiğini vurguladı.
Kip, istinaf mahkemesinin bozma ilamı gerekçelerinden biri olan başka bir davanın Yargıtay’da temyiz incelemesinde olduğunu, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın tebliğnamesinde müvekkili hakkında beraat istediği bilgisini verdi. Bu dosya ile Batman'da yargılandığı dava dosyası arasında hukuki ve fiili bir irtibat olmadığını da vurgulayan Kip, müvekkili hakkındaki suçlamaların hukuki bir gerekçeye dayanmadığı söyleyerek beraat talep etti.
İddia makamı, mütalaasında bozma ilamına karşı Mavioğlu'nun beyanının alınması için gerekli işlemlerin yapılmasını ve Yargıtay'da temyiz incelemesinde olan dosyasının akıbetinin sorulmasını istedi. Mahkeme başkanının, Mavioğlu'nun nerede olduğuna ilişkin sorusuna avukatı, sağlık sorunları ve ailesini kaybetmesi nedeniyle müvekkiliyle ancak telefon ile görüşebildiklerini söyledi.
Avukat Meral Hanbayat, yargılamanın yedi yıldır sürmesinin müvekkili için eziyete dönüştüğünü belirterek, yerel mahkemenin üç yıl önce hükümle birlikte verdiği yurt dışına çıkış yasağının kaldırılmasını istedi. Mahkeme başkanı, duruşma tutanağına Demirel'in sağlık durumuna ilişkin yapılan gözlemde işitme ve görme duyularının sorunlu olduğunu yazdırdı. Batman Barosu Başkanı Erkan Şenses, CMK’nın 110. maddesinin adli kontrol süresini sınırlandırdığını hatırlatarak, Mavioğlu ve Demirel hakkındaki adli kontrol kararının kaldırılmasını istedi.
Mahkeme ara kararında, Mavioğlu hakkında örgüt propagandası suçundan verilen ve temyiz incelemesinde olan dava dosyasının hangi aşamada olduğunun Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nden sorulmasına karar verdi. Çayan Demirel'in sağlık durumu ve ifadesinin alınmış olması nedeniyle yurtdışına çıkış yasağının kaldırılmasına hükmeden mahkeme, Mavioğlu'nun bozma ilamına karşı savunmasının alınmamış olması, duruşmaya katılmaması gerekçesiyle yurtdışına çıkış yasağının kaldırılması talebini reddetti. Dava dosyasındaki eksikliklerin tamamlanması için duruşma 22 Eylül tarihine ertelendi.
Ne olmuştu?
Mavioğlu ve Demirel hakkında Çözüm Süreci devam ederken 2015 yılında yaptıkları ve “terör örgütünün, cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek veya bu yöntemlere başvurmayı teşkil edecek nitelikte” olduğu iddia edilen Bakur (Kuzey) belgeseli gerekçe gösterilerek dava açılmıştı. 18 Temmuz 2019 tarihinde kararını açıklayan Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi, Mavioğlu ve Demirel’i ayrı ayrı 4 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırmıştı. Avukatların istinaf talebini değerlendiren Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 4. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin verdiği hükmü esastan bozdu. İstinaf mahkemesi, Mavioğlu’na başka bir dosyada “örgüt propagandası” suçundan verilen ve Yargıtay önünde bekleyen dava dosyasının Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesindeki bu dava dosyası ile olan hukuki ve fiili bağının araştırılmasını istedi. Mahkeme ayrıca Mavioğlu ve Demirel’e verilen cezada indirim hükümleri gözetilmeden fazla ceza tayin edildiğine hükmederek dosyayı Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesine gönderdi.
*Bu işin hakları, Atıf-Gayriticari (CC BY-NC) Lisans ile kısmen saklıdır. Bu iş, MLSA’ya atıf ile ve ticari olmayan amaçlar ile kullanılıp dağıtılabilir.
