Hakikat Adalet ve Hafıza Çalışmaları Derneği (Hafıza Merkezi), Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Uluslararası Af Örgütü, 23 Mart 2024 tarihinde gerçekleşen Cumartesi Anneleri/İnsanları 991. hafta buluşmasına dair hazırladıkları gözlem raporunu kamuoyuyla paylaştı.
Cumartesi Anneleri/İnsanları, AYM’nin Maside Ocak kararının ardından ilk kez 8 Nisan 2023 tarihindeki 941. hafta buluşması için Galatasaray Meydanı’na çıkmak isterken polis tarafından engellenerek gözaltına alındı. O haftadan bu yana 13 Mayıs Cumartesi günü hariç her cumartesi, barışçıl eylemlerini gerçekleştirmek için Galatasaray Meydanı’na çıkmaya çalışan Cumartesi Anneleri/İnsanları, 4 Kasım 2023 tarihine denk gelen 971. hafta buluşmasında da güvenlik çemberine alınarak fiilen engellenseler de ilk kez gözaltına alınmadılar. 11 Kasım 2023 tarihine denk gelen 972. hafta buluşmasından itibaren ise 10 kişiyle kısıtlı kaldığı sürece Galatasaray Meydanı’nda basın açıklaması okumalarına izin veriliyor.
Cumartesi Anneleri/İnsanları 991. hafta buluşmasına dair hazırladıkları gözlem raporunda önceki haftalarda yaşanan kısıtlamaların sürdüğüne ve durumun rutin hale geldiğine dikkat çekilerek şu ifadelere yer verildi:
"Bilindiği gibi Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın Galatasaray Meydanı’ndaki buluşmaları, zorla kaybedilen yakınlarının akıbetini soran ve faillerin tespit edilmesini talep eden bir basın açıklaması düzenlemekten ibarettir. Bu gözlem raporunda tespit edilen müdahale ve kısıtlamalar, AYM’nin de işaret ettiği gibi Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın zorla kaybedilen yakınlarının akıbetine ilişkin kamuoyunda farkındalık oluşturmaya yönelik çalışmalarını da olumsuz şekilde etkilemektedir. Dahası, bu tarz müdahale ve kısıtlamalar Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın AYM’nin de “saygı ile karşılanması” gerektiğini tespit ettiği faaliyetlerinin kriminalize edilmesi çabasının devamı niteliğindedir. Cumartesi Anneleri/İnsanları’na yönelik önceki haftalardaki engelleme ve müdahaleler ile birlikte düşünüldüğünde 20 haftadır süregelen bu kısıtlamalar kolluk tarafından bir rutin haline getirilmiştir. Bu durum, kolluğun Cumartesi Anneleri/İnsanları’na yönelik müdahalelerinin farklılaşarak devam ettiğini ve idari taciz boyutuna ulaştığını göstermektedir.
Bunlara ilaveten, İHD İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokaktaki polis varlığı, İHD İstanbul Şubesi ile Galatasaray Meydanı arasında Cumartesi Anneleri/İnsanları ile hak savunucularının kullanabileceği güzergah boyunca birden fazla noktada sivil giyimli polislerin dikkat çekecek şekilde beklemesi, Galatasaray Meydanı’ndaki basın açıklamasına katılabilecek kişi sayısının 10 olarak kısıtlanması, sayı kısıtına uyulup uyulmadığının toplantı süresince kontrol edilmesi, açıklamanın birden fazla kamera ile kayıt altına alınması ve açıklamayı takip eden vatandaşlar ile gazetecilerin kamera ile kayıt altına alınması, kolluk tarafından gerçekleştirilen ve idari taciz teşkil eden kısıtlamalar, Cumartesi Anneleri/İnsanları’nın ve insan hakları savunucularının toplanma özgürlüklerini kullanmaları üzerinde caydırıcı bir etki yaratabileceğini, bu caydırıcı etkinin de kendi başına toplanma özgürlüğüne yönelik bir müdahale olduğunu belirtmek gerekmektedir."
