Danıştay, ‘sansür genelgesinin’ iptali istemiyle açılan davayı reddetti
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) Hukuk Biriminin 2022 yılında yayımlanan “Basın ve Yayım Faaliyetleri” konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nin iptali için Danıştay’a yaptığı başvuru, genelgenin “soyut ifadeler içermesi” ve “genel kurallar getirmemesi” gerekçesiyle reddedildi.
29 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2022/1 sayılı “Basın ve Yayım Faaliyetleri” konulu genelgeyle ilgili kuruluşlara, toplumun temel değerlerine aykırı veya milli değerleri yok etmeye yönelik unsurlara taşıyan televizyon programlarının yıkıcı etkilerini bertaraf edecek adımlar atma talimatı verilmişti. Genelgenin büyük ölçüde FOX TV'nin o dönemde tartışma konusu olan “Maske Kimsin Sen?” programına ilişkin olarak hazırlandığı yorumu yapılmış;sivil toplum ve basın meslek örgütleri genelgenin genel olarak sansüre yönelik olduğu eleştirisini getirmişti.
MLSA Hukuk Birimi avukatları 1 Şubat 2022 tarihinde genelgenin iptali için Danıştay’a başvurarak, genelge ile Anayasa tarafından garanti altına alınan hakların kısıtlanmasının amaçlandığı, medya-basın ve ifade özgürlüklerine Anayasa ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde belirtilen sınırların dışında müdahale edilmesine imkan verildiğini belirterek genelgenin iptalini talep etmişti.
Talebe ilişkin kararını açıklayan Danıştay 10. Dairesi, 29/01/2022 tarih ve 31734 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Basın ve Yayım Faaliyetleri” konulu, 28/01//2022 tarih ve 2022/1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nin “idari davaya konu edilebilir nitelikte olmadığı” kanaatine vardı.
Danıştay, genelgenin kurumlara genel geçer “mevzuatın hatırlatılması” yönünde olduğunu ve ilgili kurum yöneticilerinin manevi değerler, aile, çocuk ve gençlerin korunması konuları ve bu konularla ilgili mevzuata dair hassasiyet gösterilmesini istemek ötesinde bir kural getirmediği sonucuna vardı.
Kararda, dava konusu genelgenin, “..ailenin, çocukların ve gençlerin korunmasına ilişkin mevzuatın hatırlatılması, çocuk ile gençlerin, sosyal medya ortamları da dahil bazı mecralardaki tüm yazılı, sözlü ve görsel basın ile yayımların zararlı içeriklerine maruz kalmasının engellenmesi için gerekenin yapılmasının istenilmesi, milli ve manevi değerlere uymayan yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayım faaliyetleri aracılığıyla aile kurumunu, çocukları ve gençliği hedef alan tehdit ve tehlikelerin yayılımının önlenmesi hususunda tüm kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli hassasiyetin gösterilmesi, yöneticiler tarafından sürecin titizlikle takibinin ve gereğinin yapılması gibi soyut ve genel nitelikte kurallar getirmeyen ifadeler içermesi karşısında; mevzuatın uygulanma şeklini bildiren, mevzuatla halihazırda görevlendirilmiş kurum ve kuruluşlara görevlerini hatırlatıp hareket tarzlarını gösteren, mevzuat hükümlerinin tekrarı niteliğinde olup kural getirmeyen, hukuk aleminde herhangi bir değişiklik yaratmayan, üçüncü şahısların hak ve menfaatlerini ihlal etmeyen, kısaca düzenleyici tasarruf mahiyetinde ve icrai nitelikte olmayan bir işlem olduğu anlaşılmaktadır,” denilerek iptal davası istemi reddedildi.