Hayri Demir
Hrant Dink Vakfı tarafından 2019 yılında Kayseri’de yapılmak istenen 'Kayseri ve Çevresi: Toplumsal, Kültürel ve Ekonomik Tarihi Konferansı’nın valilikçe yasaklanması Anayasa Mahkemesi’nce ihlal sayıldı.
Vakıf, 18-19 Ekim 2019 tarihlerinde ‘Kayseri ve Çevresi: Toplumsal, Ekonomik ve Kültürel Değişimin 100 Yılı, 1850-1950’ konulu bir konferans düzenlemek istedi.
Söz konusu konferansa başta Türkiye olmak üzere Amerika, Fransa, Yunanistan ve Ermenistan'dan yirmiden fazla bilim insanın katılması bekleniyordu. Kayseri Valiliği, konferansa katılacak bir akademisyenin yapmayı planladığı sunumunun konu başlıklarının “Vakfın amaçlarına uygun olmadığı”, “bu nedenle kamu güvenliğine ve suç işleneceğine dair açık ve yakın tehlike yaratacağı” iddiasıyla yasaklama kararı aldı.
Konu başlığı yasaklamaya gerekçe yapıldı
Valiliğin yasak kararına karşı konferans, farklı tarihte İstanbul’da yapıldı. Ancak Vakıf, avukatları tarafından yasaklama kararına karşı Kayseri 2. İdare Mahkemesi’nde de iptal davası açıldı. İdare mahkemesi ise davayı reddetti. Ret kararının gerekçesinde, "Soykırımın Tarihçesi, 1909 Adana Katliamı, Kilikya Katliamı" şeklindeki konu başlıklarının vakfın amaçları arasında yer alan kültürlerarası diyaloğun artması, her türlü ayrımcılığın giderilmesi ve toplumda barış ve uzlaşma kültürünün benimsenmesi hedefleriyle örtüşmediği aksine kültürler arası diyaloğun azalmasına, ayrımcılığa ve toplumdaki barış ve uzlaşma kültürünün olumsuz etkilenmesine sebebiyet vereceği” ileri sürüldü.
Yine aynı kararda, “soykırım ve katliamın gerçekleştirildiğinin kabulü için tarihsel ve hukuksal yönden tespitin varlığının şart olduğu ve bu yönde bir tespitin bulunmadığı belirtilmiş, gerçekleştirilmesi planlanan konferansın konu başlıklarının Vakfın amacına hizmet etmediği kabul edilmiştir” denildi.
Mahkeme yasak kararını ‘şiddet olaylarına sebebiyet verir’ iddiasıyla savundu
İdare Mahkemesi’nin kararında, “konferans sonrasında hazırlanacak sonuç bildirgesinin kamuoyuna yansıması hâlinde şiddet olaylarına sebebiyet vereceğini ve kamu düzeninin bozulmasının muhtemel olduğu” savına da yer verildi.
İdare Mahkemesi’nin ret kararına karşı Anayasa Mahkemesi’ne, “toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği” gerekçesiyle başvuru yapıldı. Temmuz 2021’de yapılan başvuruyu değerlendiren yüksek mahkeme, yasaklama kararının ihlale yol açtığı sonucuna vardı.
AYM: Yasak kararına yeterli gerekçe gösterilmedi
AYM’nin ihlal kararının gerekçesinde, “Vakfın düzenleyeceği konferansın yasaklanmasının zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşılamaya yönelik ve demokratik bir toplumda gerekli olduğunun ilgili ve yeterli gerekçelerle ortaya konulmadığı değerlendirilmiştir” denildi.
Bu kapsamda ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın Kayseri 2. İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verildi.
