‘İdare mahkemesi, gerekçesiz, hukuki olmayan yasaklamalara ‘dur’ dedi. İfade özgürlüğünün, toplumun her kesiminin vazgeçilmez bir hakkı olduğunun altını bir kez daha çizdi’
KEREM YILDIZ
İstanbul 6. İdare Mahkemesi, Mezopotamya Kültür Merkezi’nce gerçekleştirilecek 30. Yıl etkinliğini yasaklayan Kadıköy Kaymakamlığı’nın kararını “ifade özgürlüğü, bilim ve sanat özgürlüğü, ve barışçıl toplantı hakkını ihlal ettiği” gerekçesiyle iptal etti.
MKM’nin "Berbang (Tan Vakti)” başlığıyla gerçekleşeceği konser, Kadıköy Kaymakamlığı tarafından “Milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesi ihtimali, başkalarının hak ve özgürlüklerini tehlikeye sokacağı" gerekçesiyle yasaklandı.
MLSA Hukuk Birimi avukatları, Kaymakamlığın 15 Ekim 2021 tarihli kararını “yasal mevzuata ve hukuka aykırı" olduğu gerekçesiyle iptali ve işlem nedeniyle doğan maddi ve manevi tazminatın ödenmesi talebiyle yargıya taşımıştı.
Mahkeme, kararında Anayasa'nın "Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması" başlıklı 13. maddesi ve "Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti" başlıklı 26. maddesi ve ''Bilim ve sanat hürriyeti'' başlıklı 27. maddesine atıfta bulunarak ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyetinin demokratik toplumun gereklilikleri olduğunu hatırlattı.
MLSA Eş-Direkötrü Veysel Ok, kararla ilgili “Bunun Kürt sanatının engellenmesiyle ilgili ifade özgürlüğü ihlali bulan ilk karar olduğunu düşünüyorum. Son yıllarda, Kürtlerin ve diğer toplumsal kesimlerin kültür ve sanat faaliyetleri hukuki dayanaktan yoksun olarak artan şekilde kaymakamlık veya valilik kararlarıyla engelleniyor. Bundan yalnızca Kürt sanatçılar değil, Hande Yener örneğinde olduğu gibi iktidarın hoşlanmadığı yaşam tarzıyla ilişkilendirdiği sanatçıların da engellendiğini görüyoruz” diye konuştu.
Balıkesir'de 4'üncü Aromaterapi Festivali kapsamında sahne alacak olan şarkıcı Hande Yener'in konseri AK Partili Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından 9 Temmuz’da iptal edilmesi de tepki çekmişti.
İdare mahkemesinin kararının sadece Kürt sanatçıların değil bütün sanatçıların, sanat yapma özgürlüğünü savunduğunu belirten Ok, “Mahkeme, gerekçesiz, hukuki olmayan yasaklamalara ‘dur’ dedi. İfade özgürlüğünün, toplumun her kesiminin vazgeçilmez bir hakkı olduğunun altını bir kez daha çizmiştir” diye konuştu.
Son aylarda festival yasaklarının sıkça gündeme geldiğini anımsatan OK, kararın bu yasakların da hukuksuz olduğunu gösterdiğini belirterek: “Bu karar emsal niteliktitedir. Mülki amirlerin bu emsal kararı okuyup sanata yönelik sansürden vazgeçmeleri gerekir” dedi.
‘HDP’nin paylaşması suç delili olamaz’
İdare Mahkemesi ayrıca Kadıköy Kaymakamlığı'nın kararının, Halkların Demokratik Partisi’ne (HDP) ait bir kurumsal sosyal medya hesabından yapılan paylaşımlar nedeniyle suç işleneceğine dair "kuvvetli şüphe ve kanaat" oluştuğunu belirtmesine rağmen, iddia edilen suç şüphesine dair hiçbir bilrginin mahkeme dosyasına sunulmadığını belirtti. Mahkema ayrıca suç işleneceğine dair açık, somut ve yakın bir tehlikenin somut olarak ortaya konulamadığını da belirtti.
Karada, ayrıca, Mahkeme Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararlarına atıfta bulunarak, “ifade özgürlüğünün sadece tarafsız veya saldırgan olmadığı düşünülen fikir ve bilgileri değil, aynı zamanda toplumu rahatsız eden, endişelendiren veya şok eden ifadeleri de koruma altına aldığını, bu koruma demokratik bir toplumun çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin gerekliliği olduğunu kabul etmektedir” denildi.
Mahkeme kararında “Şiddete teşvik ve demokrasinin ilkelerini ortadan kaldırma durumları dışında ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyeti özgürlüğünün ortadan kaldırılmasına yönelik önleyici nitelikli radikal tedbirler demokrasiye zarar verir. Bu nedenle barışçıl amaçlarla bir araya gelmiş kişilerin ifade özgürlüğü ve bilim ve sanat hürriyeti hakkını kullanırken kamu düzeni açısından tehlike oluşturmayan ve şiddet içermeyen davranışlarına devletin sabır ve hoşgörü göstermesi çoğulcu demokrasinin gereğidir” cümlelerine yer verdi.
Toplanma ve yürüyüş düzenleme hakkı
Karada ayrıca Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkına Dair 2014 tarihli bir Anayasa Mahkamesi (AYM) kararına atıf yapan mahkeme “Güvence altına alınan toplanma hakkını kullanırken kamu güçlerinin keyfî müdahalelerine karşı da bireyin korunması gerekir” dedi.
Son dönemlerde toplantı haklarını garanti altına alan iki AYM kararı bulunmasına rağmen, Cumartesi Annelerinin her hafta hukuksuzca Galatasaray Meydanına çıkmasının engellendiğini hatıraltan Ok, kararın Cumartesi Annelerinin eylemelerini de koruduğunu söyledi: “İdare Mahkemesi’nden aldığımız bu kararda toplantı ve gösteri yürüyüş hakkının engellemesinin yasaya aykırı olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştr.
Yasak işleminin iptaline karar veren mahkeme ayrıca maddi tazminat isteminin kabulüne karar vererek, Kaymakamlığın MKM’ye 39.368,13 TL tazminat ödemesine hükmetti.
