CANAN COŞKUN
Çizer Zehra Ömeroğlu hakkında mizah dergisi LeMan’daki “Pandemide seks” başlıklı karikatürü sebebiyle açılan dava kapsamında Muzır Neşriyat Kurulu rapor hazırladı. Kurul, karikatürün “halkın ar ve hayâ duygularını incittiğini, cinsi arzuları tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykırı olduğunu” öne sürdü. Ömeroğlu, Kurul’un kararının iptal edilmesi için İdare Mahkemesi’nde dava açmaya hazırlanıyor.
Çizer Zehra Ömeroğlu hakkında mizah dergisi LeMan’daki “Pandemide seks” başlıklı karikatürü sebebiyle İstanbul başsavcılığı tarafından iddianame hazırlanmıştı. 25 Kasım 2020’de LeMan dergisinde yayımlanan karikatürü sebebiyle “müstehcenlik” suçlaması yöneltilen Ömeroğlu’nun üç yıla kadar hapsi ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılması talep edildi. Yargılama sürecinde duruşma savcısı da esas hakkındaki mütalaasında Ömeroğlu’nun cezalandırılmasını istedii.
Kurul “genel ahlakı” savundu
İstanbul 2’nci Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen dava kapsamında Ekim 2022’de karikatürün müstehcen olup olmadığıyla ilgili Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu'ndan rapor istedi. Beklenen rapor geçen günlerde dava dosyasına girdi.
Ayşe Yıldırım Kara, Serpil Penez Şahin, Gülser Ustaoğlu, Tuncay Cevheroğlu ve Hüseyin Kaya'dan oluşan bilirkişi heyetinin hazırladığı raporda, “müstehcenlik” suçunun tanımı yapılarak, bu suçla ilgili hükümlerde korunmak istenen hukuki menfaatin toplumun ar ve haya duygusu olarak da ifade edilen “genel ahlak” olduğu belirtildi.
Yargıtay içtihatlarına göre, genel ahlakın “doğru, makul ve adil düşünceye sahip toplum genelinin benimsediği ahlak ve edep anlayışı” olduğunu kaydeden heyet, “Soyut ve değişken bir kavram olan genel ahlaka ve adaba aykırılığın tespitinde toplumun belirli bir kesiminde kabul edilen değer yargıları değil, demokratik toplum düzenine ilişkin davranış kurallarının esas alınması gerekmektedir” yorumu yaptı.
Raporda, suçlama yöneltilen "ürünün toplumun ortak edep ve ahlak temizliğine yönelik açık bir saldırı niteliğinde olup olmadığı, özellikle çocukların bu davranışın zararlı etkilerinden korunması gerekip gerekmediğinin tespit edilmesi, objektif olarak müstehcen olup olmadığının belirlenmesi gerektiği" aktarıldı. "Müstehcenlikte kamu yararına genel ahlak ile sağlığa aykırılık ve tecavüz hali olduğu" savunularak, cezai önlem ve yaptırımın kamu düzeni ve yararı için zorunlu olduğu öne sürüldü.
Kurul’a göre “halkın ar ve haya duygularını inciniyor”
Heyet, Ömeroğlu’nun karikatüründe “çocukların kullanılmadığını, hayvanlarla şiddet içerikli görüntülere yer verilmediğini, ölmüş insan bedeni üzerinde cinsel davranışta bulunulmadığını, doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışların bulunmadığını” belirtti. Karikatürün toplumun örf, anane ve ahlak anlayışına tamamen aykırı olduğunu, ar ve hayayı rencide edici olduğunu öne süren heyet, karikatürde “asıl gayenin seyreden üzerinde cinsel tahrik yaratarak, bundan menfaat amaçlandığını” iddia etti.
Heyet, karikatürde görünen kadının iç çamaşırı olmasına rağmen kadının tamamen çıplak olduğunu öne sürerken, sadece bedeninin üzeri görünen erkeğin tamamen çıplak olduğunu öne sürdü.
Heyet, Ömeroğlu’nun karikatürünün Türk Ceza Kanunu’nun 226’ncı maddesinde düzenlenen “müstehcenlik” suçunun unsurlarını taşıdığını savunarak, “halkın ar ve haya duygularını incittiğini, cinsi arzuları tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykırı olduğunu” iddia etti ve oybirliğiyle karikatürü müstehcen buldu.
Ömeroğlu: Rapor hatalı ve keyfi
Hakkında dava açılan çizer Zehra Ömeroğlu, MLSA’ya şunları söyledi: “Mahkemeye ulaşan rapor hatalı ve keyfi. Hatalı çünkü görüntüde olduğu söylenen şeyler karikatürde yok. Çizgide pornografik hiçbir unsur yok. Keyfi çünkü müstehcenliği neye göre tanımladığı belli değil. Raporu hazırlayan beş insanın ciddi ciddi oturup bu karikatürün müstehcen olup olmadığına karar vermiş olmasına inanamıyorum. Raporda “genel ahlaktan” bahsediliyor. Genel ahlak kimin ahlakı? Bu kadar ahlaksızlığın ayan beyan yaşandığı bir yerde bu karikatür mü genel ahlakı bozuyor? Genel ahlak bu kadar hafif ve sallantı da mı ki bir karikatürle bozulabiliyor?”
