3 Nisan haftası: Gazetecilik ve ifade özgürlüğü davaları

Bu hafta da birçok gazetecilik ve ifade özgürlüğü davasının duruşmaları görülecek. İşte haftanın duruşma takvimi:

4 Nisan Salı

• Halkların Demokratik Partisi (HDP) Merkez Yürütme Kurulu eski üyeleri Alp Altınörs, Celalettin Can, Emin Orhan, Emin Orhan, Hüseyin Taka, Naci Sönmez, Samet Mengüç, Sultan Özcan, Şaziye Köse, Tuncer Bakırhan ve Veli Saçılık’ın “Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti devletini, devletin kurum ve organlarını aşağılamak” suçlamasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması Ankara 48. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 09.30’da görülecek. İhbar ve Adalet Bakanlığının izin vermesi üzerine başlatılan soruşturma sonunda savcı Mehmet Aykut Cihangir tarafından hazırlanan 30 Kasım 2022 tarihli iddianamede 11 kişiye yöneltilen suçlamaya 24 Nisan 2021 tarihinde HDP’nin resmi web sitesinde yayınlanan “Ermeni Soykırımı utancıyla yüzleşin!” başlıklı açıklama delil olarak gösteriliyor. Sekiz sayfalık iddianamenin dört sayfasında uluslararası sözleşmelerin ifade özgürlüğünü garanti altına alan ilgili maddelerine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ifade özgürlüğü konusundaki yerleşik içtihadına yer veren iddianame savcısı, suçlama konusu açıklamanın bu bağlamda değerlendirilemeyeceğini iddia ediyor. AİHM Büyük Daire’nin Perinçek v. İsviçre kararına yanlış bir yorum ile atıfta bulunan iddianame savcısı, “1948 yılından önceki herhangi bir tarihte yaşanmış hiçbir acı nedeniyle bir millete ve topluluğa karşı soykırım suçlaması yöneltilemez” iddiasıyla suçlama konusu açıklama için “sarf edilen sözler Türkiye Cumhuriyeti Devletini tarih önünde zan altına bırakan açıklamalardır” ifadelerine iddianamede yer veriyor. Her ne kadar sanıkların tamamı milletvekili olmasa da iddianame savcısı, “Türkiye Cumhuriyetinde milletvekili olan bir kişinin vekili olduğu milletin menfaatlerine aykırı çalışmalar” yapmasının düşünülemez” olduğu şeklinde ifadeler kullanıyor. İddianame giriş kısmında “suç” olarak “Türkiye Cumhuriyeti devletini alenen aşağılamak” yazmasına rağmen savcı Cihangir, “yer alan açıklama ve iddiaların Türk Milletini tarih önünde ve uluslararası toplumda küçük düşürmeye matuf bir nitelik arz ettiği, Türkiye Cumhuriyeti Devletini ve Türk Milletini alenen aşağılayıcı mahiyette olduğu, ifade hürriyetinin sınırlarının aşıldığı” iddiasıyla 11 kişinin cezalandırılmasını talep ediyor. Savcı Cihangir, daha önce Süleyman Soylu’nun şikayeti üzerine İnsan Hakları Derneğinin (İHD) 29 Haziran 2018 tarihli bir açıklamasını gerekçe göstererek derneğin Eş Başkanı Öztürk Türkdoğan hakkında “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla iddianame hazırlamıştı. Davayı gören Ankara 60. Asliye Ceza Mahkemesi, Türkdoğan’a isnat edilen suçun yasal unsurlarının oluşmadığına kanaat getirerek beraatine hükmetmişti. Aynı savcı, ihraç edilen sosyolog ve yazar Veli Saçılık hakkında da Saçılık’ın sosyal medya paylaşımlarını gerekçe göstererek Devlet Bahçeli ve Süleyman Soylu’nun şikayeti üzerine “kamu görevlisine hakaret (iki kez)” suçlamasıyla iddianame hazırlamıştı. Saçılık’ın yargılanmasına devam ediliyor. Savcı Cihangir, İHD’nin 24 Nisan 2017 tarihli “Adalet ve Hakikat İçin Ermeni Soykırımı’nın İnkârına Son!” başlıklı açıklamasını gerekçe göstererek 30 Aralık 2022 tarihinde derneğin Eş Başkanı Öztürk Türkdoğan hakkında “Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti devletini, devletin kurum ve organlarını aşağılamak” suçlamasıyla da iddianame hazırlamıştı. Türkdoğan’ın yargılanmasına devam ediliyor. HDP eski MYK üyeleri hakkında hazırlanan iddianamenin önemli bir bölümü Türkdoğan’a TCK 301 suçlamasının yöneltildiği iddianameden oluşuyor.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı ve dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 20 Ocak 2020 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan “Damat işi biliyor” başlıklı haberi gerekçe göstererek gazeteci Hazal Ocak aleyhine açtığı tazminat davasının yedinci duruşması İstanbul 33. Asliye Hukuk Mahkemesinde, saat 10.25’te görülecek. Şikayet dilekçesinde Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergahında arsa aldığının kamuoyuyla paylaşıldığı haberin “gerçek dışı, çarpıtılmış hakaret içerikli” ve “Albayrak’ı itibarsızlaştırmaya ve karalamaya yönelik” olduğu ileri sürülerek ve 200 bin TL manevi tazminat talep ediliyor. Davanın 6 Aralık 2022 tarihinde görülen altıncı duruşmasında mahkeme, aynı habere açılan ceza davasında verilen beraat kararının kesinleşmesinin beklenmesine karar vermişti.
• Savunmanlığını MLSA’nın üstlendiği gazeteci Sezgin Kartal’ın “terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesinde, saat 14.00’te görülecek. 24 Ocak 2023 tarihli iddianamede gazeteci Kartal’a yöneltilen suçlamaya Adana Cumhuriyet Başsavcılığının bir başka kişi hakkında yürüttüğü soruşturma kapsamında 16 Eylül 2020 tarihinde gerçekleştirilen ev aramasında el konulan bir bilgisayarda bulunduğu iddia edilen 26 Eylül 2014 tarihli bir fotoğraf delil olarak gösteriliyor. HTS kayıtlarına da iddianamede yer veren savcı, 1 Ocak 2014 tarihine kadar İstanbul il sınırları içerisinde bulunan Kartal’ın suçlama konusu fotoğrafın çekildiği tarih olduğu iddia edilen tarihten iki gün önce Şanlıurfa’nın Suruç ilçesine doğru hareket ettiğini belirterek Kartal’ın buradan fotoğrafın çekildiği bölgeye gidip silahlı örgüt eylemlerine katıldığını iddia ediyor. Kartal’ın telefonun 26 Eylül günü 20.19- 23.06 saatleri arasında sinyal vermeyi kestiğini belirten savcı, suçlama konusu yapılan fotoğrafın gündüz çekildiğine iddianamede yer vermese de Kobanê- Suruç arasındaki mesafenin Google Maps’e göre 10 kilometre olduğunu söyleyerek bunun Kartal’ın silahlı örgüt eylemlerine katıldığını gösterdiğini öne sürüyor. 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde evinin kapısı kırılarak gözaltına alınan gazeteci Kartal, 13 Ocak 2023 tarihinden beri cezaevinde bulunuyor.
• Evrensel gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Görkem Kınacı’nın “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçlamasıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması Bakırköy 21. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 14.10’da görülecek. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) yapıldığı iddia edilen isimsiz ihbar üzerine Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 15 Aralık 2021 tarihinde hazırlanan iddianamede Kınacı’ya yöneltilen suçlamaya Evrensel’in web sitesinde yayınlanan “Sakarya'da ırkçı saldırı: Baba hayatını kaybetti, oğlu tedavi altında” başlıklı haber delil olarak gösteriliyor. Haberin yayınlanma tarihi 23 Aralık 2018 olmasına rağmen savcı, iddianame girişinde “suç tarihini” 25 Aralık 2019 olarak veriyor. Bir kişinin ölümü ile sonuçlanan saldırının ırkçı saiklerle yapılmadığını iddia eden savcı, “gerçeğe aykırı olarak bir ırka mensup kimsenin ırkçılık mağduru olduğundan suç mağduru olması bahanesi ile halkı kin ve düşmanlığa sevk eden şekilde yayın” yapıldığının anlaşıldığını iddia ederek Kınacı’nın cezalandırılmasını talep ediyor. Davanın 22 Aralık 2022 tarihinde görülen üçüncü duruşmasında mahkeme, cinayet davasını gören Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesine müzekkere yazılarak dosyanın gönderilmesini istemişti. Mahkeme ayrıca suçlama konusu haberin basılı gazetede yayınlanıp yayınlanmadığının müzekkere yazılarak Evrensel’e sorulmasına karar vermişti.

5 Nisan Çarşamba

• Gazeteciler Hazal Ocak, Olcay Büyüktaş, İpek Özbey ve Vedat Arık’ın “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” ve “özel hayatın gizliliğini ihlal” suçlamalarıyla yargılandığı davanın sekizinci duruşması İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesinde, saat 10.30’da görülecek. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un 14 Nisan 2020 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan “Boğaz’da Kaçak Var” başlıklı haber hakkındaki şikayeti üzerine açılan davanın iddianamesinde “düşünceyi açıklama özgürlüğünü, kamuoyu ve devleti korumaya yönelik olarak sınırlandırmak zorunludur” deniliyor ve Altun’un “terör örgütleri hakkında yapmış olduğu açıklamalar ve çalışmaları göz önüne alındığında terörle mücadele kapsamında görev ve sorumluluk aldığı” iddia ediliyor. Mahkeme, ikinci duruşmada Altun’un davaya katılma talebini kabul etmişti. 24 Haziran 2021 tarihinde görülen üçüncü duruşmada esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, “terör örgütleri hakkında yapmış olduğu açıklamalar ve çalışmalar” bulunan ve hakkında 2019 yılından itibaren 24 saat esasına göre koruma kararı olan Fahrettin Altun’un “terörle mücadele kapsamında göreve sorumluluk aldığının anlaşıldığını” öne sürerek gazetecilerin her iki suçtan cezalandırılmalarını talep etmişti. 31 Mart 2022 tarihinde görülen beşinci duruşmada mahkeme, gazetecilerin avukatlarının Fahrettin Altun’un katılan olarak duruşmada dinlenmesi ve Fahrettin Altun’un terörle mücadelede görev aldığına ilişkin İçişleri Bakanlığından görevlendirme yazısı istenmesine yönelik taleplerini gerekçe göstermeden reddetmişti. Davanın 27 Eylül 2022 tarihinde görülen altıncı duruşmasında mahkeme, dosyanın esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için iddia makamına yeniden gönderilmesine karar vermişti. Mahkeme, sanık müdafilerinin Fahrettin Altun’un evinin fotoğraflarını çektiği iddiasıyla Anadolu 17. Asliye Ceza Mahkemesinde yargılanan CHP Üsküdar İlçe Başkanı Suat Özçağdaş’ın beraat aldığı dava dosyasının mahkeme tarafından incelenmesi talebini ise “dosyaya yenilik katmayacağı” gerekçesiyle reddetmişti. Davanın 1 Şubat 2023 tarihinde görülen yedinci duruşmasında esas hakkındaki mütalaasını sunan iddia makamı, bir önceki mütalaayı tekrar ederek gazetecilerin üzerlerine atılı suçlardan cezalandırılmalarını talep etmişti.
• Gazeteci Can Dündar’ın “devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından, niteliği itibarıyla, gizli kalması gereken bilgileri, siyasal veya askerî casusluk maksadıyla temin etmek” ve “gizli kalması gereken bilgileri siyasal veya askerî casusluk maksadıyla açıklamak” suçlamalarıyla yargılandığı davanın altıncı duruşması İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde, saat 11.40’ta görülecek. “MİT Tırları Davası” olarak bilinen davada “casusluk” ve “silahlı terör örgütüne yardım” suçlarından 27 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılan Dündar hakkında bu dava devam ederken başka bir dava açılmış ve bu dava dosyası “MİT Tırları Davası” ile birleştirilmişti. Yurt dışında yaşadığı için ifadesi alınamayan Dündar’ın dosyası ana davanın 8 Haziran’daki karar duruşmasında ayrılmış ve ayrı bir davaya dönüşmüştü. Davanın 6 Ekim 2021 görülen ikinci duruşmasında mahkeme, Recep Tayyip Erdoğan’ın katılma talebini suçtan zarar görme ihtimali olduğu gerekçesiyle kabul etmişti. Davanın 23 Haziran 2022 tarihinde görülen dördüncü duruşmasında mahkeme, Cumhurbaşkanlığı’nın davaya katılma talebini kabul etmişti. Davanın 27 Aralık 2022 tarihinde görülen beşinci duruşmasında mahkeme, Dündar’ın Türkiye’ye iadesinin beklenmesine karar vermişti.

6 Nisan Perşembe

• Savunmanlığını MLSA’nın üstlendiği gazeteci Rüstem Batum’un “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması İstanbul 12. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 10.25’te görülecek. 2021 yılında hazırlanan iddianamede Batum’a yöneltilen suçlamaya Gaziantep Emniyet Müdürlüğü tarafından 2018 yılında hazırlanan “açık kaynak araştırma raporunda” yer alan 2018 tarihli beş sosyal medya paylaşımı delil olarak gösteriliyor.

7 Nisan Cuma

• Demokratik Modernite Dergisi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ramazan Yurttapan, derginin suçlama konusu yapılan sayısında yazıları bulunan Agos Gazetesi Ermenice sayfalar Editörü Pakrat Estukyan, avukat Emran Emekçi, Mehmet Nimet Sevim ve Cihan Doğan’ın “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesinde, saat 09.50’de görülecek. İddianamede sanıklara yöneltilen suçlamalara Demokratik Modernite Dergisi’nin 36. sayısında yer alan makaleler ve bu makalelerdeki bazı ifadeler delil olarak gösteriliyor. İddianame savcısı, mahlas kullanan kişiler tarafından yazılan üç makaleyi de suçlamalara delil olarak göstererek her ne kadar bu kişilerin kim olduğu tespit edilemese de Basın Kanunu’nun 11. maddesi gereği Yurttapan’ın sorumlu yazı işleri müdürü olarak cezai sorumluluğunun olduğunu belirtiyor. Savcı, derginin 36. sayısı hakkında İstanbul 4. Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen toplatma kararına da iddianamede yer veriyor. Yurttapan, Estukyan, Emekçi, Sevim ve Doğan’ın İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davasının dosyası, 27. Ağır Ceza Mahkemesinin 18 Mayıs 2022 tarihli kararı ile Yurttapan’ın derginin 37. sayısı gerekçe gösterilerek aynı suçlama ile yargılandığı ve İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davasının dosyası ile dosyalar arasında “hukuki ve fiili bağ” olduğu gerekçesiyle birleştirilmişti. Davanın 28 Eylül 2022 tarihinde görülen ikinci duruşmasında mahkeme, savunması alınan sanıkların duruşmalardan vareste tutulmasına karar vermişti. Davanın 1 Şubat 2023 tarihinde görülen üçüncü duruşmasında mahkeme, birleşen dosya kapsamında ifadesi alınmayan Cihan Doğan ve Mehmet Nimet Sevim hakkında savunmalarının alınması için yakalama emri düzenlenmesine karar vermişti.
• Sanatçı Ferhat Tunç’un “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı davanın dokuzuncu duruşması İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesinde, saat 10.40’ta görülecek. İddianamede Tunç’a yöneltilen suçlamaya Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Afrin’e yönelik “Zeytin Dalı Harekâtı” esnasında attığı sekiz tweet delil olarak gösteriliyor.
• Gazeteci Mehmet Baransu’nun “cumhurbaşkanına hakaret”, “kamu görevlisine hakaret”, “alenen hakaret” ve “iftira” suçlamalarıyla yargılandığı davanın dokuzuncu duruşması İstanbul 60. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 14.30’da görülecek. Davada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Balyoz Davası’nı gören İstanbul Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti üyeleri “mağdur” olarak; emekli Orgeneral Çetin Doğan ise “müşteki” olarak yer alıyor. 12 Kasım 2019 tarihli iddianamede Baransu’ya yöneltilen suçlamaya cezaevindeyken kalem aldığı ve haberdar.com sitesinde 10-23 Mayıs 2016 tarihlerinde yayınlanan yazı dizisindeki bazı yazıları delil olarak gösteriliyor. İddianame savcısı, Baransu’nun 11 Mayıs ve 13 Mayıs 2016 tarihlerinde yayınlanan yazıları ile cumhurbaşkanına karşı “cumhurbaşkanına hakaret”; 10-15 Mayıs 2015 tarihlerinde yayınlanan yazıları ile Çetin Doğan’a karşı “alenen hakaret” ve “iftira”; 15-23 Mayıs 2016 tarihlerinde yayınlanan yazıları ile İstanbul Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti üyelerine karşı “kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret” suçlarını işlediğini iddia ederek Baransu’nun cezalandırılmasını talep ediyor. Davanın 30 Eylül 2022 tarihinde görülen yedinci duruşmada mahkeme, dosyanın esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için iddia makamına gönderilmesine karar vermişti. Davanın 10 Şubat 2023 tarihinde görülen sekizinci duruşmasında esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Baransu’nun “cumhurbaşkanına hakaret”, “kamu görevlisine hakaret”, “alenen hakaret” ve “iftira” suçlarından cezalandırılmasını talep etmişti.

*Bu işin hakları, Atıf-Gayriticari (CC BY-NC) Lisans ile kısmen saklıdır. Bu iş, MLSA’ya atıf ile ve ticari olmayan amaçlar ile kullanılıp dağıtılabilir.