AYM’den bir ilk: Yurt dışı çıkış yasağı ifade özgürlüğü ihlali sayıldı. İnsan hakları savunucusu ve yazar Nurcan Kaya'ya uygulanan yurt dışı çıkış yasağına karşı MLSA Hukuk Biriminin yaptığı bireysel başvuruyu sonuca bağlayan Anayasa Mahkemesi, yurtdışı çıkış yasağının Anayasa’da güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti.
Belgeselci Sibel Tekin beraat etti. ‘Karanlıkta Başlayan Hayat’ belgeseli için çektiği görüntüler nedeniyle belgesel yönetmeni Sibel Tekin hakkında, “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davanın altıncı duruşmasında beraat kararı verildi.
Bu hafta farklı illerde gazeteciler hakkında açılan basın ve ifade özgürlüğü davaları görülürken, gazetecilere yönelik baskılar da devam etti.
MLSA Dava Takip Birimi ise bu hafta Adana, Ankara, Batman, Diyarbakır, İstanbul ve Urfa’da toplamda 17 davayı yerinde izledi.
4 Mart, Pazartesi
HSK, Elçi cinayeti ‘tanığı’na işkence yapan savcı hakkındaki şikâyeti işleme almadı. HSK Birinci Dairesi, Tahir Elçi cinayeti davasın tanığı Deniz Ataş’ı işkence ve zorla baskı altına alarak yönlendirdiği ortaya çıkan savcı K.K. ile bir dönem cinayeti soruşturmasını yürüten savcı U.İ. hakkında Diyarbakır Barosu ile Tahir Elçi İnsan Hakları Vakfı’nın şikâyetini işleme almadı. HSK’nin gerekçe göstermediği kararının yeniden incelenmesi talebini de reddetmesi üzerine, şikâyet HSK Genel Kurulu’na taşındı.
Savunmanlığını MLSA'nın üstlendiği Gazeteci Abdullah Kaya hakkında yeni dava. 14 Mayıs seçimlerinde silahla okula girerek oy kullanmaya çalışan korucunun haberini yapan gazeteci Abdullah Kaya hakkında iddianame düzenlendi. Gazeteci Kaya, “Kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirmek veya yaymak” iddiasıyla suçlanıyor. Gazeteci Kaya'nın savunmanlığını MLSA Hukuk Birimi üstleniyor.
Türkiye: Teknoloji Devi Şirketler Çevrimiçi İfadeyi Korumalı, Sansüre Direnmelidir. 31 Mart 2024 tarihinde yapılacak yerel seçimler öncesinde ARTICLE 19, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve 20 hak grubu ve gazetecilik örgütü, sosyal medya platformlarını kullanıcılarının ifade özgürlüğü haklarını korumaya ve devlet sansürüne direnmeye çağırdı.
Gazeteci Ali Barış Kurt hakkındaki 2 yıl 4 aylık hapis cezası onandı. Sosyal medya paylaşımları ve gazetecilik faaliyetleri nedeniyle "Terör örgütü propagandası yapmak" iddiasıyla yargılanan Kurt'a verilen 2 yıl 4 aylık hapis cezası Yargıtay tarafından onanarak kesinleşti.
Cübbeli Ahmet Hoca'nın şikayetiyle TİP yöneticisine dava. Twitter/X platformunda yaptığı paylaşımla kamuoyunda "Cübbeli Ahmet Hoca" diye bilinen Ahmet Mahmut Ünlü'ye "hakaret" ettiği iddia edilen Türkiye İşçi Partisi (TİP) yöneticisi Berk Alıcı'ya dört yıl sonra dava açıldı.
5 Mart, Salı
AYM’den bir ilk: Yurt dışı çıkış yasağı ifade özgürlüğü ihlali sayıldı. İnsan hakları savunucusu ve yazar Nurcan Kaya'ya uygulanan yurt dışı çıkış yasağına karşı MLSA Hukuk Biriminin yaptığı bireysel başvuruyu sonuca bağlayan Anayasa Mahkemesi, yurtdışı çıkış yasağının Anayasa’da güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti. Karar, yurt dışı çıkış yasağının ifade özgürlüğünün ihlalini oluşturduğuna dair ilk Anayasa Mahkemesi kararı olma özelliğini taşıyor. MLSA Eş Direktörü Veysel Ok, “Bu karar, yurt dışı çıkış yasağını doğrudan ifade özgürlüğü ihlaline bağlayan ilk karar. Bu yüzden emsal niteliğini taşıyor” dedi.
Gülsüm Elvan: 'Cumhurbaşkanı olabilir ama emir vererek çocuğumu öldüremez.' Berkin Elvan'ın annesi Gülsüm Elvan ve babası Sami Elvan'ın "cumhurbaşkanına hakaret" iddiasıyla yargılandığı davada dosya esas hakkındaki görüşünü hazırlaması için savcıya gönderildi.
AYM üyesi Fidan’ın şikayetiyle yargılanan iki gazeteci beraat etti. Gazeteciler Faruk Eren ve Furkan Karabay’ın Anayasa Mahkemesi üyesi İrfan Fidan’ın şikâyetiyle “terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” suçlamasıyla yargılandıkları davanın ikinci duruşmasında, haklarında beraat kararı verildi. Karar Eren hakkında oybirliği, Karabay hakkındaki ise mahkeme başkanının muhalefetiyle oy çokluğu alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Boltan hakkında açılan davada şikayetinden vazgeçmedi. Deprem bölgesinde açılan dava ve soruşturmalarda şikâyetinden vazgeçtiğini açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Gazeteci Hakkı Boltan’ın “cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla yargılandığı davada yine şikâyetten vazgeçtiğini mahkemeye bildirmedi.
Belgeselci Sibel Tekin beraat etti. ‘Karanlıkta Başlayan Hayat’ belgeseli için çektiği görüntüler nedeniyle belgesel yönetmeni Sibel Tekin hakkında, “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davanın altıncı duruşmasında beraat kararı verildi.
İnal'ın avukatından savunma yapan gazeteciye: 'Sabahtan beri konuşuyorlar’. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal'ın şikayeti sonucu açılan davada gazeteci İzel Sezer savunma yaptı. 'Sabahtan beri konuşuyorlar' diyen İnal’ın avukatı duruşmadaki taleplere ilişkin ise 'şov yapacaklar' dedi.
6 Mart Çarşamba
Mahkeme, Elçi davasındaki bütün talepleri bir kez daha reddetti. Diyarbakır Barosu eski Başkanı Tahir Elçi cinayeti davasının bugün görülen duruşmasında esas hakkındaki görüşünü açıklaması beklenen savcı dosyanın kapsamlı olduğu gerekçesiyle süre istedi. Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren, “Bu dosya geldiği aşama itibariyle soruşturma dosyasından farklı bir yerde değil” diyerek, 12 Haziran’da davanın karar duruşması görüleceğini söyledi. Mahkeme, Elçi ailesi avukatlarının cinayetin ortaya çıkarılması konusunda yaptığı bütün talepleri reddetti. Mahkeme, esas hakkındaki görüş savcıya son kez süre vererek, davayı 12 Haziran2024 tarihine erteledi.
Gözaltına alınan gazeteciler anlatıyor: Teknik ekipmanımız ve arşivimize el konuldu. Yaptıkları haberler, çalıştıkları yayın kuruluşları aldıkları telifler suç unsuru olarak değerlendirilen gazeteciler Oktay Candemir ve Arif Aslan, yaşadıkları gözaltı sürecinde tüm teknik ekipman ve arşivlerine el konulduğunu haber yapamadıklarını anlattı.
Sputnik çalışanlarından yeni karar: Nöbet sonlandırılacak, grev sürecek. Yirmi dört gazetecinin işten çıkarıldığı Sputnik'in Türkiye ofisinde sürdürülen ve 200 günü geride bırakan grevde yeni bir aşamaya geçtiğini duyuran TGS Genel Sekreteri Banu Tuna, yeni bir mücadele aşamasına geçtiklerini belirterek, gazetecilerin nöbet eylemlerini sonlandırdığını ancak grev kararlarının sürdüğünü söyledi.
7 Mart Perşembe
Gazeteci Pınar Gayıp'ın davası: Tacizi haberleştirmekten çıkan ‘devleti aşağılama’ suçlaması. Taciz suçundan hapis cezası alan Av. Sezgin Keleş’in tehdit ve hakaret ettiği, onun şikayetiyle dava açılan gazeteci Pınar Gayıp’ın yargılandığı davada 28 Mart’ta karar çıkması bekleniyor.
Gazeteci Furkan Karabay'a açılan tazminat davası reddedildi. Erdoğan’ın avukatı Mustafa Doğan İnal tarafından gazeteci Furkan Karabay hakkında açılan 100 bin TL talepli tazminat davasının reddine karar verildi. İnal'ın avukatı Karabay için "Gazetecilik mesleğinden uzak tetikçi mantığı ile hareket etmektedir" dedi.
8 Mart Cuma
Yazar Gökhan Yavuzel’in iki ayrı "cumhurbaşkanına hakaret" davasında cezalandırılması istendi. Savunmanlığını MLSA’nın üstlendiği Uluslararası Yazarlar Birliği (PEN) üyesi Gökhan Yavuzel'in farklı tarihlerdeki sosyal medya paylaşımlarından dolayı açılan davaların duruşmaları görüldü. "Cumhurbaşkanına hakaret" iddiasıyla açılan bir davada Yavuzel’in 22 Haziran 2021 tarihinde Twitter (X) hesabından yaptığı "Deniz Poyraz'ın tetikçisi Devlet Bahçeli, azmettiricisi Tayyip Erdoğan'dır, Erdoğan, çete devletini mafya devletine dönüştürdü" paylaşımı gerekçe gösterildi.
8 Mart'ı kutlarken: 'Kadından muhtar olmaz!' diyenlere karşı bir mücadelenin öyküsü. Muhtar Melek Kına’nın cinsiyet ayrımcılığı ile mücadelesi yerel yönetimde kadın temsiliyeti ile süregelen sorunlara ışık tutuyor.
Kadına şiddet açıklamasını takip ederken gözaltına alınan gazeteci Zeynep Durgut’a dava açıldı. Kadınların, Şırnak’ta yapmak istediği Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadele Günü açıklamasını takip ettiği sırada darp edilerek gözaltına alınan gazeteci Zeynep Durgut ile 17 kadın hakkında “Toplantı ve gösteri yürüyüşlerine muhalefet” ettikleri iddiasıyla dava açıldı.
21. Feminist Gece Yürüyüşü’nde gözaltına alınan kadınlara dava açıldı: Haber takibinde gözaltına alınan gazeteci Buse Söğütlü ile dört kişi hakkında açılan davada kadınlardan şikâyetçi olanlar içinde dönemin İstanbul Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şube Müdürü Hanifi Zengin de bulunuyor.
MLSA, Türkiye’de adil yargılama bulgularını paylaştı: Ankara’da Yurttaşlık Derneği, EuroMed Rights ve İnsan Hakları Derneği’nin düzenlediği çalıştayda MLSA, Türkiye’de adil yargılanma hakkı ve ifade özgürlüğü ihlallerine yönelik bulgularını paylaşarak, basın ve ifade özgürlüğü davalarının tablosunu örneklerle aktardı.
AYM’den cezaevinde İspanyolca Don Kişot kararı: Denetlenmesi abesle iştigal: AYM, Cervantes’in Don Kişot eserinin İspanyolca baskısının tercüme edilmediği gerekçesiyle cezaevine alınmamasını ifade özgürlüğünün ihlali saydı. Mahkeme kararında “…‘Don Kişot’un kurum güvenliğini tehlikeye düşüren bir yayın olarak nitelendirilmesi ise abesle iştigal olacaktır.” ifadelerine yer verdi.
Cumartesi Anneleri'ne yönelik baskılar sürüyor. Hakikat Adalet ve Hafıza Çalışmaları Derneği (Hafıza Merkezi), Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Uluslararası Af Örgütü, 02 Mart 2024 tarihinde gerçekleşen Cumartesi Anneleri/İnsanları 988. hafta buluşmasına dair hazırladıkları gözlem raporunu kamuoyuyla paylaştı.
